Bagg

De Wikipedia
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.
Vedrína
Vedrina
Vedrina
Quest articol chì l'è in la Vedrina de la Wikipedia Vedrina
bussola Disambiguazión – Se te see dree a cercà la familia che la gh'ha origin in del borgh, varda Bagg (familia).
El campanin de la Gesa Veggia

Bagg (Baggio in italian) l'è on quarter de Milan, sit in la perifaria occidental del capploeugh lombard, ministrativament dent al Municipi 7, finna al 1923 comun autònom.

Stòria[Modifega | modifica 'l sorgent]

I primm testimonianz stòrich de Bagg hinn de insediament molto antigh, che partegniven a popolazion celtich. L'origin del sò nòmm l'ha dividuu i studios: quaivun el pensa che 'l vegna de ona torr romana militar ciamada Badalocum, che la gh'aveva dominà i campagn e la strada per Novara; alter inveci le fann derivà de on'abbadia denominada badia aggeris, nòmm che poeu el s'è evoluu in Badagio, Badaglo, Badaxio e al nòmm attual.

In del 221 prima de Crist, tutt el territòri identificaa in di center de Trenn, Quart, Quint e Segur l'è staa conquistaa di Roman. De 'sto temp la gh'avaria de vess la torr che fòrsi l'ha daa el nòmm al loeugh.
Tra i primm notizzi che a gh'emm de Bagg ghe n'è voeuna del 881, quand che 'l nòbil Tazon l'ha promòss la recostruzion del borgh (dòpo i distruzion di Barbar) sora i ruvinn de l'antiga torr de guardia (trada giò del tutt). Duranta l'epoca longobarda l'è stada sed de ona fara, cioè de ona cort agricola fortificada; in del 1162 l'ha ospitaa a on quai milanes scappaa de la città invaduda del Federigh Barbarossa.

El moment pussee radios per Bagg l'è staa pròppi tra el IX e 'l XII secol, quand che la famiglia de Bagg n'ha faa on center politich e militar important. Vun di member de la famiglia l'è staa quell Anselmo che poeu l'è diventaa papa cont el nòmm de Lissander II. anca el nevod, l'Anselmo de Lucca, l'è staa 'n important cardinal. Cont el perd de importanza di de Bagg anca el quarter el perd de importanza, per poeu ciappalla indree quand che in tra el 1300 e 'l 1400 el deventa feud del Balzarin Pusterla e l'è faa su anca on Monestee che in di agn el deventa proppi gross, cont la benedizion di Viscont e cont di donazion del Pusterla.

Di temp del Cadaster Teresian gh'han miss denter la Cassina Meriggia.

Bagg, in del cors de la soa stòria, l'è semper stada indipendenta de Milan e la gh'aveva on'economia soratutt agricola. Con l'introduzion in Italia del moron, in la segonda metà del XV secol, i baggitt s'hinn specializzaa in l'allevament di bach de seda.

La Via Gianella di agn '50

Dòpo l'Unità d'Italia Bagg l'è vegnuu on comun, cont ona superfiss de circa 400 ettar e ona popolazion de oltra 1'200 abitant. In del 1869 gh'hinn staa taccaa a Bagg di paes del circondari; Sella Noeuva, Muggian, Quart e Quint. A causa de la rivoluzion industrial, Bagg l'è cressuu assee.

El 2 settember del 1923, cont on regio decrett, Bagg, insema ad Affer, Ceravall, Crescenzagh, Gòrla, Precòtt (a l'epoca giontaa in l'unegh comun de Gòrla Precòtt), Grech, Lambraa, Musòcch, Ninguarda, Trenn, Vigentin e Rogored l'è staa unii a Milan. El daree sindegh, dal 1919 al 1923, a l'è staa el Cesare Stovani (1886-1945), a che l'han dedicaa la piazza centrala.

El 15 de april 1928 el partìss de la città el Dirigibil Italia de l'Umberto Nobile.

«Va minga a Bagg se te gh'heet minga coragg!»
(Proverbi popolar)

In la mità del secol quell del 20 el quarter el ciappa proppi 'na brutta fama 'me zona piena de droga e de crimen: 'Sta fama la cambia intorna a la mità di agn '90, quand che di zonn, hinn staa recuveraa e sistemaa in manéra de fàj pussee bell e segur. El Parch di Cav, on temp famos per i gent mort per la droga, a l'è inveci deventaa vun di parch pussee bej e visitaa de la città. Anca la mobilità sociala e la costruzion di noeuv cas residenziai l'ha menaa a 'n general messedàss de la popolazion che l'ha donca streppaa Bagg de la fama de zona dormitori malfamada.

Sindegh de Bagg[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Isepp Gianella (1860-1873)
  • ...
  • Enrico Nava
  • Guido Nidasio
  • Cesare Stovani (1919-1923)

Geografia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ona cà popolar a Bagg

Bagg 'me comun el confinava cont Quint e Quart a Nord, cont Sella Noeuva a est, con Cesan Boscon a sud e con Segur e Muggian a ovest. Al dì d'incoeu on poo de 'sti zonn, 'me Sella Noeuva, Muggian, Quint e di tocch de Quart a hinn despess consideraa località estern del Bagg midemm.

La via pussee granda de Bagg a l'è la via di Forz Armaa, che la ved i pussee desparaa situazion sociai ed economich: Di zonn popolar de Via Nikolajevska a la zona malfamada di torr de Via Quarti e se passa per di zonn residenziai de qualità 'me la Viridiana a di bon zon popolar compagn del Quarter Valsesia. 'Sto stradon el mena, poeu, al center storich de Bagg, faa de la Via Ceriani e de la Via Du de Giugn, indova che la gh'è la Gesa Veggia e El Palaziett e di alter vegg cà. Se riva poeu a la zona del Cimiteri de Bagg che la pò menà ai cà de la zona, a Cusagh o a Quint.

Canton e tradizion[Modifega | modifica 'l sorgent]

La Gesa Veggia
«Va a Bagg a sonà l'òrghen!»
(Proverbi popolar)

Bagg a l'è arent al Parch di Cav e al Gardaland Waterpark. In del quarter gh'è la Gesa Veggia, assee antiga e turistega, e 'n famos presepi in la Gesa de Sant Apollinar noeuva. A pòcch pass de la Gesa Veggia el gh'è El Palaziett, che l'è retegnuda la dimora storega de la familia di Bagg.

In la zona gh'è anca dò important cassinn: la Cassina Monestee, antigament avampost viscontee faa su del Balzarin Pusterla e donada ai Olivetan, arenta anca al Parch de Bagg, e la Cassina Lintern, indova che 'l ghe saria staa dent el Francesco Petrarca. In tra Quint e Quart la gh'è anca la Cassina Caldera.

Ogni ottober la gh'è la Sagra de Bagg, che la ved la gara di asenej di scoeur, di event colturai e sociai e di mercaa.

Ges[Modifega | modifica 'l sorgent]

Oltra ai ges d'interess turistegh, in la zona gh'hinn 'sti cur de la Gesa Cattolega:

In la zona la gh'è anca 'na Gesa Evangelega, dent d'on vegg cinema.

Straport[Modifega | modifica 'l sorgent]

Tram al deposit

Bagg a l'è servii di lign urban di bus de la ATM, e la pussee importanta a l'è la linia 67. Anticament, finna al 1979 a gh'era el tram, finna al 1975 el 34, per Cairoli, e dal 1975 al 1979 el 18, che 'l faseva Bagg-Gambara. A l'è regordaa soratutt el daree perchè el sò numer a l'éra compagn de quell de la circoscrizion.

Anmò incoeu, al confin del quarter a gh'è el deposit di tram.

La metropolitana a l'è fazil de rivàgh, a la Stazion de Bisceglie, in la località Sella Noeuva.

Stemma[Modifega | modifica 'l sorgent]

El stemma el gh'ha 'sta blasonadura chì: troncaa: in del primm d'or, all'aguila de ross, revoltada, coronada in del camp; in del segond d'azur, al leon d'or.

Galleria di foto[Modifega | modifica 'l sorgent]

Riferiment[Modifega | modifica 'l sorgent]

Alter progett[Modifega | modifica 'l sorgent]

Vos corelaa[Modifega | modifica 'l sorgent]