Stagn

Articol di 1000 che tucc i Wikipedie gh'hann de havégh
De Wikipedia
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.
Stagn
   

50
Sn
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
                   
indio ← stagn → antimonio
Aspèt
Aspèt de l'elemènt
Aspèt de l'elemènt
Arzentàt, löster
Generalità
Nòm, sìmbol, nömer atòmichstagn, Sn, 50
Seriemetall del blocch p
Grupo, periot, bloch14 (IVA), 5, p
Densità7 310 kg/m³
Dürèsa1,5
Configürasiù dei eletrù
Configürasiù dei eletrù
Configürasiù dei eletrù
Proprietà atomiche
Peso atòmich118,710
Ragio atòmich (calc.)145 (145) pm
Ragio covalènt141 pm
Ragio de van der Waals217 pm
Configürasiù dei eletrù[Kr]4d10 5s2 5p2
e per leèl energétich2, 8, 18, 18, 4
Stàcc de osidasiù4,2 (anfotero)
Strütüra cristalìnatetragonàl
Proprietà fìziche
Stat de la matériasolido
Pont de füziù505,08 K (231,93 °C)
Pont de ebulisiù2 875 K (2 602 °C)
Volüm molàr16,29 × 10−6 /mol
Entalpia vapurizasiù295,8 kJ/mol
Calùr de füziù7,029 kJ/mol
Tensiù de vapùr5,78 × 10−21 Pa a 505 K
Velocità del suono2 500 m/s a 293,15 K
Otre proprietà
Nömer CASModell:CAS
Eletronegatività1,96 (Scala de Pauling)
Calùr specìfich228 J/(kg·K)
Condücibilità elètrica × 10Modell:Val/delimitnum /(m·Ω)
Condücibilità tèrmica66,6 W/(m·K)
Energia de prìma iunizasiù708,6 kJ/mol
En. de segónda iunizasiù1 411,8 kJ/mol
En. de tèrsa iunizasiù2 943,0 kJ/mol
En. de quàrta iunizasiù3 930,3 kJ/mol
Energia de quìnta iunizasiù7 456 kJ/mol
Izòtop piö stàbii
isoNATDDMDEDP
112Sn0,97% Sn l'è stàbil con 62 neütrù
114Sn0,65% Sn l'è stàbil con 64 neütrù
115Sn0,34% Sn l'è stàbil con 65 neütrù
116Sn14,54% Sn l'è stàbil con 66 neütrù
117Sn7,68% Sn l'è stàbil con 67 neütrù
118Sn24,23% Sn l'è stàbil con 68 neütrù
119Sn8,59% Sn l'è stàbil con 69 neütrù
120Sn32,59% Sn l'è stàbil con 70 neütrù
121mSnsintétich 55 agnIT
β
0,006
0,394

121Sb
122Sn4,63% Sn l'è stàbil con 72 neütrù
124Sn5,79%  × 10Modell:Val/delimitnumagnββ2,2870124Te
126Snsintétich  × 10Modell:Val/delimitnumagnβ0,380126Sb
iso: isotopo
NA: bondànsa en natüra
TD: tép de smezamènt
DM: modalità de decadimènt
DE: energia de decadimènt in MeV
DP: prodót del decadimènt

El stagn l'è on element chimegh. El sò numer atomegh l'è 'l 50, e 'l sò simbol a l'è Sn.
L'è on metall de post-transizion putost ladin, dificil de ossidàss e che 'l resist a la corosion. L'è doperaa in d'ona motta de legh (la pussee importanta l'è 'l bronz), e per quattà alter metai che se coroden pussee facilment (per esempi piomb, zinch e azzal).
El stagn el se tira foeu soratutt de la cassiterite e de la stannite.
A l'è de color bianch argentaa e 'l gh'ha ona forma de cristall. L'è staa vun di primm metai a vess doperaa de l'omm, soratutt per fà su el bronz (insemma al ramm). I primm miner de stagn hinn nassuu in Cornovaja, e de lì el metall el s'è spantegaa in tutta l'Europa.

El nomm[Modifega | modifica 'l sorgent]

La parolla stagn la riva del latin stannum, con l'istess significaa. L'è doperaa in tutt i lengov romanz (italian stagno, catalan estany, frances étain, spagnoeu estaño, romen staniu, portoghes estanho, sardegnoeu istangu). La parolla la s'è spantegada anca in di lengov celtegh goidelegh (irlandes stán, scozzes staoin, manx stainney) e in del basch (eztainu).