Telurio

De Wikipedia

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.


Telurio
   

52
Te
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
                   
antimonio ← telurio → iodio
Aspèt
Aspèt de l'elemènt
Aspèt de l'elemènt
lucente, gris-arzènt
Generalità
Nòm, sìmbol, nömer atòmichtelurio, Te, 52
Seriesemi-metal
Grupo, periot, bloch16 (VIA), 5, p
Densità6 240 kg/m³
Dürèsa2,25
Configürasiù dei eletrù
Configürasiù dei eletrù
Configürasiù dei eletrù
Proprietà atomiche
Peso atòmich127,60
Ragio atòmich (calc.)140 (123) pm
Ragio covalènt135 pm
Ragio de van der Waals206 pm
Configürasiù dei eletrù[Kr]4d10 5s2 5p4
e per leèl energétich2, 8, 18, 18, 6
Stàcc de osidasiù±2, 4, 6 (apéna apéna àcit)
Strütüra cristalìnaezagonal
Proprietà fìziche
Stat de la matériasolido
Pont de füziù722,66 K (449,51 °C)
Pont de ebulisiù1 261 K (988 °C)
Volüm molàr20,46 × 10−6 /mol
Entalpia vapurizasiù52,55 kJ/mol
Calùr de füziù17,49 kJ/mol
Tensiù de vapùr23,1 Pa a 272,65 K
Velocità del suono2 610 m/s a 293,15 K
Otre proprietà
Nömer CASModell:CAS
Eletronegatività2,1 (scala de Pauling)
Calùr specìfich202 J/(kg•K)
Condücibilità elètrica200 /(m•Ω)
Condücibilità tèrmica2,35 W/(m•K)
Energia de prìma iunizasiù869,3 kJ/mol
En. de segónda iunizasiù1 790 kJ/mol
En. de tèrsa iunizasiù2 698 kJ/mol
En. de quàrta iunizasiù3 610 kJ/mol
Energia de quìnta iunizasiù5 668 kJ/mol
En. de sèsta iunizasiù6 820 kJ/mol
En. de sètima iunizasiù13 200 kJ/mol
Izòtop piö stàbii
isoNATDDMDEDP
120Te0,096% Te l'è stàbil con 68 neütrù
122Te2,603% Te l'è stàbil con 70 neütrù
123Te0,908  × 10Modell:Val/delimitnumagnε0,051123Sb
124Te4,816% Te l'è stàbil con 72 neütrù
125Te7,139% Te l'è stàbil con 73 neütrù
126Te18,952% Te l'è stàbil con 74 neütrù
128Te31,687%  × 10Modell:Val/delimitnumagnββ0,867128Xe
130Te33,799%  × 10Modell:Val/delimitnumagnββ2,528130Xe
iso: isotopo
NA: bondànsa en natüra
TD: tép de smezamènt
DM: modalità de decadimènt
DE: energia de decadimènt in MeV
DP: prodót del decadimènt

El telùrio l'è 'n elemènt chìmich enserìt endèla tàola periòdica dei elemèncc col sìmbol Te. El g'ha nömer atòmich 52, che völ dì che 'l nùcleo de 'n àtom de telùrio 'l g'ha 52 prutù. L'è de aspèt metàlich — ma clasificàt come semi-metàl — biànch arzentàt che se 'nsomèa al stagn, del pónt de vìsta chìmich el se compórta en maniéra mìa tat diferènta del sùlfer e del selenio. Se 'l dòpra perlopiö endele léghe metàliche o come semi-cundutùr.

L'è stat scuprìt endel 1782 del chìmich todèsch Franz-Joseph Müller von Reichenstein, a Sibiu en Romania, ma a izolàl per prim e a dàga el nòm de telùrio l'è stat el Martin Heinrich Klaproth endel 1798.