Osìgeno
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
L'osìgeno l'è 'n elemènt chìmich che en cundisiù de presiù e temperadüra standard el se prezènta al stat gasùs. El g'ha nömer atòmich 8 e 'l sò sìmbol l'è O. L'è 'nserìt endèl grùpo nömer 16 de la tàola periòdica dei elemèncc. El se prezènta de sòlit endèla sò fùrma molecolàra furmàda de dù àtomi e reprezentàda co la fùrma gràfica O2.
L'è giü dei elemèncc piö emportàncc de la chìmica orgànica e l'è nesesàre al cìclo energétich de éser vivèncc. El reprezènta el 20% (en volüm) de la cumpuzisiù de l'atmosféra de la Tèra. Come gas el g'ha gnè culùr, gnè udùr, gnè saùr. Ezìste apò a 'n ótra fùrma molecolàra furmàda de tré àtomi che g'ha nòm ozòno e che l'è reprezentàda come O3. La sò prezènsa endel'atmosféra la ripàra la Tèra de l'incidènsa dirèta dei ràgi ultraviolècc che vé del Sul.
En àtom de osìgeno cumbinàt a du àtomi de idrògeno i fùrma 'na molécola de àiva