Gravedona

De Wikipedia
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.

Cuurdinàde geogràfiche: 46° 09' N 9° 18' E

Gravedona
Comun
Gravedona - Stema
Gravedona - Sœmeanza
Gravedona - Sœmeanza
Dats aministrativ
Stat Itàlia
Rejon Lombardia
Provinça Provincia de Còmm
Politega
Sindeg
Orgen lejislativ Consili comunal
Territore
Coordinade 46°09′N 9°18′E / 46.15°N 9.3°E46.15; 9.3
OSM 46913
Voltituden 201 m s.l.m
Superfix 39,85 km²
Abitants 4 041 ab.
(1º genar 2023)
Densitaa 101.41 ab./km²
Confin Còlegh, Dongh, Garzee, San Nazzar, Domas, Dòss, Pej, Stazzona, Rorè, Canton Grison, Belinzona e San Vitor
Fus orari UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Prefiss 0344
Codex postal 22015
Sigla autom. CO
Codex ISTAT 013249
Codex catastal M315
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Gravedona - Localizazion
Gravedona - Localizazion
Sit istituzional


Gravedòna (nom ufizial in italian: Gravedona ed Uniti) l'è on comun de la Provincia de Còmm che 'l cunta 4 218 abitant (dato del Desember 2015[1]), cont ona superfiss de 40,8 km² e ona densità de 103 ab./km².
El paes el se troeuva al sbocch del torrent Lir, in su la sponda de sira del Lagh de Còmm, al confin con la Provincia de Lecch (comun de Còlich). In del mes de fevree del 2011, al comun de Gravedona gh'è staa tacaa insema anca in comun de Germasen e San Gregori e in conseguenza de questa agregazion la denominazion ufizial del comun l'è passaa de Gravedona a Gravedona ed Uniti.

Stòria[Modifega | modifica 'l sorgent]

Panorama de Gravedòna

Gravedòna l'è stada abitada fin de la preistòria: n'hinn ona proeuva i retrovament de sass cupelliform e tomb a cremazion tipich di popolazion celtich (secol V-IV a.C.). L'epoca romana l'è testimoniada di topònim de la zòna. Fondamental per el svilupp del paes in 'sto period l'è stada la presenza de l'antiga Via Regina, la strada che la collegava Milan a Ciavenna, passando per Còmm e per poeu finì in Svizzera.

De la dominazion longobarda resten pòcch regòrd, legaa soratutt a la parlada local (come la paròla godazz, che 'l voeur dì padrin; cf. Milanes arcaich guidazz).

Gravedòna l'ha partecipaa attivament a la guerra tra Còmm e Milan (1118-1127) e l'ha tòlt i part del segond; quella ròbba chì la fa pensà che la fuss part del territòri del Contad de Milan. La guerra l'ha portaa a la sconfitta e a la distruzion de Còmm, che l'è stada recostruida grazie a l'aiutt del Barbarossa, che 'l gh'aveva interess a ona leanza contra Milan. Quand, in del 1176, el Federich I l'è staa sconfiggiuu a Legnan, l'è scappaa vers la Germania pròppi a travers de Còmm e poeu in sul lagh cont i sò nav: la leggenda la cunta che, in del 1178, menter el scappava in sul lagh, el Barbarossa l'è staa fermaa de ona flòtta de barch de Gravedòna, che ghe hann robbaa la maggior part del bottin de guerra, oltra che a la coròna imperial. Se dis poeu che l'Imperador, in occasion de la firma de la Pas de Costanza, l'abbia ditt: Perdoni tucc, asca che i perfid Gravedones!.

In del 1335 Gravedòna l'è entrada drent al domini di Viscont e l'ha segutaa i sòrt del Ducaa de Milan. Tra el 1522 e 'l 1532 la zòna de la Valtellina e de Ciavenna l'è stada dominada del Gian Giacom Medegh, nominaa Signor di Tre Piev.

Evoluzion demografega[Modifega | modifica 'l sorgent]

L'andament del numer de abitant del comun de Gravedona ed Uniti l'è mustraa in de la tabela chi de sota.



Abitant censud


I dati dal 1861 al 2001 i henn otegnüü de la suma di popolazion censud in di ex cumün de Gravedona (barra celesta), San Grigoeu (barra lilla) e Germasen (barra grisa).




Riferiment[Modifega | modifica 'l sorgent]

  1. Statìstiche demogràfiche ISTAT. Statìstiche sö la popolasiù del Istitùto Nasiunàl de Statìstica relatìve al 31 de Dezember 2015.



Lombardia · Comun de la Provincia de Còmm
Albes con Cassan · Albioeu · Alseri · Alzaa · Anzan · Appian · Argegn · Aroeus · Ass · Barni · Bellas · Bee · Beregazz · Binagh · Bizzaron · Blessagn · Blevi · Bregnan · Brèna · Brienn · Brunaa · Bulgar · Cabiaa · Cadoragh · Caj · Cagn · Campion d'Italia · Cantuu · Canz · Capiagh e Intimian · Caraa · Carbonaa · Carimaa · Carlasc · Carugh · Caslin · Casnaa e Bernaa · Cassina · Castell Màrt · Castelnoeuv · Cavallasca · Cavargna · Center Val d'Intelv · Ceran · Cermenaa · Cernòbbi · Scirimat · Scin · Colònn · Colverd · Còmm · Còrred · Cremia · Cusciagh · Cusin · Dizzasch · Domas · Dongh · Dòss · Erba · Eupili · Faggee · Falòpp · Fenegrò · Figin · Fin · Garzen · Gelbi · Gera · Grandaa · Grandola · Gravedona · Griant · Guanzaa · Inverigh · Laj · Lain · Lambrugh · Lasnigh · Lescen · Limid · Lipòmm · Liv · Locaa · Lomazz · Longon · Luisagh · Luragh Marinon · Luragh d'Erba · Luraa · Magrej · Marian · Masc e Civell · Maslianich · Menas · Meron · Moltras · Monguzz · Montan · Montemezz · Montòrfen · Mozzaa · Muss · Ness · Novedraa · Olgiaa · San Mamett · Orsenigh · Parè · Pei · Pianell · Pigri · Pies · Pognana · Pònna · Pont Lamber · Porlezza · Preserp · Pusian · Rezzagh · Roeudor · Ronagh · Rovellasca · Rovell · Sala · San Bortol · San Fermo · San Nazzar · San Sir · Schignan · Senna · Solbiaa · Soeurich · Sorman · Stazzòna · Taverneri · Torn · Tremezzina · Trezzon · Turaa · Uggiaa · Val Rezz · Valbroeuna · Valmorea · Valsòlda · Veles · Venian · Vercana · Vertemaa con Minoeubra · Villa · Volta Vall d'Intelv