Metod Penman-Monteith

Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.

El métod Penman-Monteith a l’è ‘na manera de stimà la svapo-traspirazión de riferiment a partì de dàa climàtich.; el métod el consist in del soprà quèlla fórmola chì:

$ET_{o}={\frac {0,408\cdot \Delta \cdot (R_{n}-G)+\gamma \cdot (900/(T+273))\cdot u_{2}(e_{s}-e_{a})}{\Delta +\gamma \cdot (1+0,34\cdot u_{2})}}$

indoe:

ET_o l’è la svapo-traspirazion de riferimént esprèssa in mm/dì;

R_n l’è la radiazión nètta sora la superfice de la coltivazión in MJ/(m2•dì);

T l’è la temperadura media giornadera de l’aria a l'altèzza de 2 meter del soeul;

u₂ a l’è la velocità del vent a du meter del soeul in m/s;

e_s a l’è la pressión de vapór a la saturazión in kPa;

e_a a l’è la pressión de vapór effettiva anca lée in kPa;

donca es-ea l’è el deficit de la pressión de vapór;

∆ a l’è la pendenza de la curva de la pressión de vapór in kPa/°C;

γ l’è la costanta psicrometrica.

Calcol a scala giornadera

In del caso di càlcol a scala giornadera:

$T={\frac {T_{max}+T_{min}}{2}}$

indoe T_max e T_min hinn i temperadùr mìnima e massìma de la giornada in °C;

$\Delta ={\frac {4098\cdot [0,6108\cdot e^{({\frac {17,27\cdot T}{T+273,3}})}]}{(T+273,3)^{2}}}$

indoe e l’è el Numer del Nepero (base di logaritm naturaj);

$e_{s}={\frac {e^{o}(Tmax)+e^{o}(Tmin)}{2}}$

ch’a l’è la media di pression de vapor satur corrispondent a la temperadura massima e minima che pòden vèss calcolàd con quèj fórmol empìrich chì:

$e^{o}(T_{max})=0,6108\cdot e^{[(17,27\cdot T_{max})/(T_{max}+273,3)]}$

$e^{o}(T_{min})=0,6108\cdot e^{[(17,27\cdot T_{min})/(T_{min}+273,3)]}$

$e_{a}={\frac {e^{o}(T_{min})\cdot (RH_{max}/100)+e^{o}(T_{max})\cdot (RH_{min}/100)}{2}}$

o ben la media di pressión de vapór massima e minima dedòtt de la conoscenza de l’umidità relativa RH_max che la correspond a T _min e RH _min che la correpònd a T _max esprèss in %.

$R_{n}=R_{ns}-R_{nl}$

indoe R_ns l’è la radiazión solà nètta (radiazión a onda corta), R_nl l’è la radazión emisa del terrén in MJ/m2•dì;

R_ns la pò vèss dedòtta con di càlcol de astronomia:

$R_{ns}=(1-a)\cdot R_{s}$

indoe

α l’è l’albedo (varda ► albedo)

R_s a l’è la radiazión solàr al dì in MJ/(m2 •dì)

$R_{s}=[a_{s}+b_{s}\cdot (n/N)]\cdot R_{a}$

‘doe

a_s e b_s hinn i “valór de l’Ångstrom” che dipénden di condizión atmosferegh e de la declinazión del sol, ma s’a se gh’hànn nò di valór precìs a pòden dopràss quèj valór chì: a_s=0,25,b_s=0,50;

n l’è el nùmer di or che gh’è el sol in del cors del dì consideràa;

N l’è el nùmer màssim di or de sol in quèll dì

$N=({\frac {24}{\pi }})\cdot \omega _{s}$

Ra l'è la radiazión extra terrèster in MJ/m2•dì

$R_{a}={\frac {24\cdot 60}{\pi }}\cdot 0,0820\cdot d_{r}\cdot [\omega \cdot sen\phi \cdot sen\delta +cos\phi \cdot cos\delta \cdot sen\omega _{s}]$

‘doe d_r l’è l’invèrs de la distanza relativa Tèrra-sol, δ l’è la declinazion del sol in radiant, ωs l’è l’àngol orari del sol in radiant, φ la latitudin in radiant, e l’è positiva per l’emisfero nòrd e negativa per quèll sud.

$d_{r}=1+0,033\cdot cos({\frac {2\pi }{365}}\cdot J)$

$\delta =0,409sen({\frac {2\pi }{365}}\cdot J-1,39)$

indoe J l’è el nùmer del dì de l’ann compres infra 1 (per el 1 de genar e 366 per el 31 de dicember)

$\omega _{s}=arccos[-tan\phi \cdot tan\delta ]$

$R_{nl}=4,903\cdot 10^{9}\cdot {\frac {[(T_{max}+273,16)^{4}+(Tmin+273,16)^{4}]}{2}}\cdot (0,34-0,14{\sqrt {e}}_{a})(1,35({\frac {R_{s}}{R_{so}}})-0,35)$

G=0 in MJ/m2•dì che l’è trascuràbil a scala giornadera;

$\gamma =0,000665\cdot P$

indoe P l'è la pression atmosferega in kPa:

$P=101,3\cdot ({\frac {293-0,0065\cdot z_{lm}}{293}})^{5,26}$

indoe

z_lm l'è l'altèzza in meter in sul livèll del mar;

$u_{2}=u_{z}{\frac {4,87}{ln(67,8\cdot z-5,42)}}$

indoe

u_z l'è la velocità del vent misurada a l'altèzza z (in meter)

Calcol mes a mes

El calcol mes a mes l'è compagn de quèll a scala giornadera ma in quèll caso chì el calór in del soeul l'è nò trascuràbil e 'l pò vèss calcolàa inscì:

$G_{mese_{i}}=0,07\cdot (T_{mese_{i}+1}-T_{mese_{i}-1})$

oppùr

$G_{mese_{i}}=0,14\cdot (T_{mese_{i}}-T_{mese_{i}-1})$

indoe T hinn i temperadùr medi mes a mes

Stima semai che ghe sia la mancanza d'on quaj daa

• Semai che mancassen i daa de umidità a se pò considerà:

$e_{a}=e^{o}(T_{min})$

• Semai che mancassen i daa de Rn, Rs, n a se pòden dopràa i dàa d'on sit compagn (arent a quèll che l'interèssa, a l'istèssa quòta e l'istèssa esposizión); l'è nò consiliàa per àarei de còsta o montagnós:

$R_{s}=K_{Rs}\cdot (T_{max}-T_{min})^{0,5}\cdot R_{a}$

che la var nò in del caso di ìsol piscìninn e K_Rs el var 0,16 per l'entrotèsrra e 0,19 per i zòn de la còsta. Per i ìsol piscinìnn inscambi:

$R_{s}=0,7\cdot R_{a}-b$

indoe b l'è la costanta empirica che la var 4 MJ/m2•dì.

Tuttamanch in del caso che mancassen di daa i stimm hinn men fidàbil e 'l gh'hà sens dopràj domà per i càlcol mes a mes.

Vos correlad

• Svapo-traspirazion
• Irigazion