Szczerbiec

De Wikipedia
Lombard Quell articol qì l'è scrivud in Lombard, cond l'ortografia Scriver Lombard.
Documentazion pitorega de la Szczerbiec ind el 1764.

La Szczerbiec (prononça polaca: [ˈʂt͡ʂɛr.bʲɛt͡s])[1] l'è la spada cerimoniala dovrada ind le incoronazion de la plu part dei Re Polac dal 1340 a'l 1764. L'è conservada e esponida ind el Castell del Wavel a Cracovia come l'uneg restait dei joiei de la Corona Polaca Medievala.[2]

Etimolojia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Boleslav I con la Szczerbiec (sqeiada).

Ol so nom al vegn dal polac szczerba (sqeia, bux, capeta).[3] In lombard s'pœl render-l come Spada Sqeiada. Segond la lejenda ol re polac Boleslav I ol Corajos l'havress sqeiada ind el botar jo la Porta d'Or de Kiev ind el 1018 (la porta però l'è staita fabregada adoma ind el 1037). In realtaa, ol nom de la spada al vegn de l'intai ind la lama, qe l'è probabel qe al sies stait cread per portar dei reliquie, come l'era comun ind el Medioev.

Storia[Modifega | modifica 'l sorgent]

La Szczerbiec l'è staita fabricada ind la prima metaa del XIII secol, fors in Renania. A'l prencepe l'era proprietaa del princep Boleslav (fors Boleslav I de Masovia o Boleslav ol Devot) come l'indicava l'iscrizion (qe la g'è plu) su l'impognadura. L'è probabel qe a'l temp la fœss dovrada come simbol del poder judiaziare (gladius iustitiae).[2]

La Szczerbiec a'l dé de incœ.

Ind el 1320 l'è staita dovrada de Ladislav I de Polonia come spada de incoronazion ind la Catedral del Wavel. Despò l'è staita tegnida ind el Castell del Wavel insema a i olter joiei de la corona polaca, e l'è staita dovrada ind le incoronazion de la plu part dei Re Polac fina a'l 1764.[2]
Ind el 1795 ol castell l'è saqejad dei prussian, e la spada la passa de man plu volte ind el XIX secol, fina a vesser comprada de l'Hermitage de San Pedersburg ind el 1884.[2] L'Union Sovietega la darà indree a la Polonia ind el 1928. Ind la Segonda Guerra Mondial, la Szczerbiec l'è portada a'l segur in Canada, e la torna a'l Wavel adoma ind el 1959.

Descrizion[Modifega | modifica 'l sorgent]

I misure de la spada

La spada l'è caraterizada de un'elsa d'arjent, quarciada jo con dei piastre d'or, qe i è decorade con dei formule majege, 118 simboi cristian e dei motiv floreai. Prope sota la guardia g'è una streita crena ind la lama, con tacad un picen scud d'argent cond el stema dei Piast. Qest a l'è probabel qe al sies l'ultem rest del fœder, cread ind el 1340 e perdid intra ol 1819 e ol 1874. La lama l'è de tipo Oakeshott XII. I misure principale i è:

  • Longeza totala: 98,4 cm
  • Longeza lama: 82 cm
  • Largeza massema lama: 5 cm
Decorazion e inscrizion de l'elsa[4]
Dreit Banda streita Rovers Banda streita
Pomell
Cercc ind el mez: Letera T stilizada (opur T sora una C) intra i letere alfa e omega con sora dei crox, e sota tut una crox dent una rœsa con 12 foie
Motiv romboidal
Cercc ind el mez: Boscal de vida
Motiv romboidal
Anell estern smussad: inscrizion:
+ REC. FIGVRA. TALET. AD AMOREM. REGVM. ET. PRINCIPVM. IRAS IUDICV. M
Anell estern smussad: Foie de vida
Impognadura
Sora: Lion alad de San Marc, inscrizion:
MARCVS
inscrizion:
LIST E. EST. GLAUD… h.BOLEZLAI ‘DVC…
(perdid e sostituid con un motiv romboidal)
Sora: Agola de San Joann, inscrizion:
IhOANNES
inscrizion:
CVM. QVO. EI DNS. OS. AVXIL ETVR. ADUS. PARTES. AMEN
(perdid e sostituid cond un spessor de cera)
Mez: Bœv alad de San Luca, inscrizion:
LVCAS
Mez: Anjol de San Matee, inscrizion:
MMThCVS
Sota: Agnell de Dé Sota: Agnell de Dé
Guardia Estremitaa sinistra: Lion alad de San Marc Motiv triangolar Estremitaa sinistra: Anjol de San Matee Motiv triangolar
Mez: inscrizion:
QVICVMQVE hEC + NOMI[N]A DEII SECVM TVLERI[T] NVLLVM PERICVL[VM] CN EI OMNINO NOC[E]BIT
Mez: inscrizion:
CON. CITOMON.. EEVE SEDALAI. EBREbEL
Sota una decorazion de foie de vida
Winged ox of Saint Luke Estremitaa dreita:
Bœv alad de San Luca
Eagle of Saint John Estremitaa dreita: Agola de San Joann

Bibliografia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Riferiments[Modifega | modifica 'l sorgent]

  1. IPA per ol polac
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Ol sit del Castell del Wavel (en)
  3. pl.wiktionary.org/wiki/szczerba
  4. Biborski, Marcin; Stępiński, Janusz; Żabiński, Grzegorz (2011), "Szczerbiec (the Jagged Sword) – the Coronation Sword of the Kings of Poland", Gladius, Madrid Departamento de Publicaciones del CSIC (XXXI): 93–148, doi:10.3989/gladius.2011.0006, ISSN 0436-029X

Olter projets[Modifega | modifica 'l sorgent]