Pianeta
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
En pianeta l'è 'n còrp celèst che 'l gìra entùren a 'na stèla, ma che, a diferènsa de chèsta, el gènera mìa energìa per mès de la füziù nücleàra. En piö el g'ha de ìga 'na màsa grànda asé per ciapà 'na fùrma sférica e 'l g'ha de éser stat bù de snetà fò la sò òrbita dei isé ciamàcc platetézem cioè ogècc primordài che col agregàs ensèma de giü con l'óter i g'ha furmàt i pianéti.
Chèsta definisiù l'è stàda a adotàda en fùrma uficiàla ai 24 de óst del 2006 de part de l'Üniù Astronòmica Internasiunàla. Prim de alùra ezistìa mìa 'na definisiù precìza, ma 'na concesiù che partìa amò de de l'antìca astronomìa greca che la ciamàa pianéta töcc i còrp celèscc che se müìa sö òrbite fìse.
A stà a la definisiù del 2006, endel nòst Sistema Solar gh'è òt pianéti, quàter de chèsti clasificàcc come panéti ruciùs:
du clasificàcc come gigànti gasùs
e du clasificàcc come gigànti de gias
'Nfìna a prìma de la nöa definisiù, pò a Plutone l'ìa cunsideràt en pianéta, adès envéce l'è stat riclasificàt come pianeta nano.