Ocrida

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Ocrida (Охрид/Ohrid in macedun; Ohër o Ohri in albanes; Λύχνιδος/Lúchnidos in grech antigh; Οχρίδα/Ochrída o Αχρίδα/Achrída in grech mudernu; Ohri in türch; L'Ocrida in italian storigh; Ocrida in italian mudernu) l'è una cità de la Macedonia cunt una pupulaziun de circa 55.000 abitant. L'è vöna di cità püssee antigh di Balcan. In del 1979 la cità e 'l sò lagh hin staa deciaraa Patrimoni de l'Ümanità da l'UNESCO. La gh'è una minuranza albanesa de 3300 personn.

Geugrafia

La se tröva in sül lagh umonim, al cunfin cun Albania e Grecia. El cata dent i fraziun Šipokno, Dolno Lakočerej, Gorno Lakočerej, Elšani, Elešec, Konjsko, Lagadin, Leskoec, Orman, Peštani, Ljubaništa, Rača, Ramne, Sveti Stefan, Trpejca, Velestovo, Velgošti, Kosel, Kuratica, Livoišta, Openica, Plakje, Rasino, Rečica, Sirula, Skrebatno, Sviništa, Vapila e Zavoj.

Storia

L'è pupulada giamò dal Neulitigh, cume testimonien i ricerch archeulogigh. L'Erodut el dis che i prim che gh'han vivüü chichinscì e di quai se sa quaicoss hin staa i Ilir. De fat vün di prim nom cul qual el sit l'è cunussüü l'è Dyassarites, che l'è un nom de ciara urigin iliriga (e 'l vör dì gent che la viv lungh el lagh).

El nom de l'età classiga l'è Licnid, cume che disen i bizantin. La cità la se truvava in sü la strada che la culegava Dürazz a Bisanz.
In l'età paleucristiana Ocrida l'era giamò una diocesi, tant che i sò vescuv han tolt part a cuncili ecümenigh. La cità l'è stada cunquistada dai Bülgher in del 867 e gh'han daa el nom del dì d'incö (vegnüü föra la prima völta in del 879). Tra el 990-1015 l'è stada la capital de l'Imperu Bülgher, ultra che la sede del Patriarcaa de Ocrida. In del 1018 hin turnaa i Bizantin, che han sbassaa el Patriarcaa ad arcidiocesi.

I carigh püssee impurtant de l'arcidiocesi hin staa semper tegnüü da gent de lengua greca, anca sota l'ucupaziun utumana. In del XVI secul l'ha ciapaa la sua impurtanza magiur, cul catà dent i eparchii de Sofia, Vidin, Valachia e Muldavia, ultra che part del Patriarcaa de Peć e i distret urtudoss in Püja, Calabria, Sicilia, Venetu e Dalmazia. Cume cità vescuvil l'è vegnüda dunca un centru cultüral e religius impurtant. L'è staa chì che l'è nassüü l'abecee ciriligh mudernu, creaa dal San Clement de Ocrida in sü la bas de quel di Sant Ciril e Metodi. In del Mediuev la cità l'era cunussüda tant 'me la Gerüsalem slava.
I crusaa hin passaa de chì in del 1083. Dopu l'è finida sota el dumini de vari alter pudenz (Bülgaria, Serbia e pö anmò i Bizantin). A la fin del XVI secul hin rivaa i Türch, che hin restaa fina al 1912. L'arcidiocesi l'è stada supressa in del 1767 (a opera del patriarca bizantin e per urdin del sültan Müstafà III), menter giamò in del 1664 a gh'eren urmai dumà 142 cà cristiann. A la fin del XIX secul el 45% de la pupulaziun l'era müsülmana.

In del 1913 finalment el dumini utuman l'è finii, e Ocrida l'è entrada a fà part de la Serbia, de la qual l'ha segütaa tüt i sort fina a la nassida de la Jugüslavia. A partì dal 1991 l'è finida, cul rest de la Repübliga Sucialista de Macedonia, in de la növa Macedonia indipendenta.

Munüment

Un viagiadur türch del XVI l'ha dit cha a Ocrida a gh'era 365 ges, vöna per ogni dì de l'an.
I ges püssee impurtant a hin:

Catedral de Santa Sufia
Munastee del Sant Pantheleimon
Gesa de San Nicola
Gesa de San Clement
Gesa de San Giuvan Caneu
Gesa de San Giorg
Munastee de San Naum
Gesa da San Zaum
Gesa de San Petka
Gesa de San Steven
Gesa di Sant Custantin e Elena
Gesa de San Demetri
I rüvin de la vegia basiliga de Sant Erasmu
Furtezza del zar Samuel
El teater antigh

Gemelagg