L'è foeu ginee
L'è foeu ginee o generon (in bormin: [dʒenei̯'roŋ]) l'è on scherz tradizzional che se faseva in Valtolina, Valciavenna e in del Comasch, faa el 31 de genar.
L'obiettiv l'era de fàggh di scherz a vun (de norma, fàll sortì foeura de cà cont ona quai scusa), per poeu gridàggh adree l'è foeu ginee opura foeura ginee che l'è scià fevree. L'era ona manera, oltra che de divertìss, per inguràss che la part pussee brutta de l'invern l'eva passada, compres i dì de la merla.
A fà i scherz de norma i eren i fiolitt e i bagai, ma di voeult je faseven anca i omen e i donn.
El duu de febrar se faseva el l'è foeu l'ors, che l'era pu o manch l'istess mestee. A Tiran, inscambi, gh'è ona tradizzion che la se ciama tirà li tolli.
Ancamò al dì d'incoeu in d'on quai paes, soratutt in de l'olta Valtolina (ma anca in del Comasch), se ripeten 'sti tradizzion.