Ciod

De Wikipedia
Lombard Quell articol qì l'è scrivud in Lombard, cond l'ortografia Scriver Lombard.
Una brancada de ciod
«trenta öcc de pèss in carpiön,
trenta cioo senza capèla,

trenta paröll che ho rubaa de'n libru per fàcch el fiil...

a la tua surèla... »
(Davide van de Sfroos, Fiil de Ferr)

El ciod a l'è una arnes drovad per far dei collegaments franc intra dei toc de legn, metall o oltri materiai. El collegament a l'è fait per via d'un martell qe a l'è drovad per dar una bota sora 'l ciod e 'l fa insì qe 'l ciod al se pianta ind i duu toc separads.

I ciods i g'hann una forma slongada e i so carateristeg principai i inn la guza, la gamba e 'l coo o capela. I form e i dimension i cambien a segonda de l'aplicazion e dei materiai indovè qe i g'hann de vesser piantads.
De solit i ciods inn de metall (açal, ferr, loton, ram).

Storia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ciods forgiads

Se pensa qe i prim ciods i eren stait drovads de l'Homo sapiens insema a arnes del principi minga descompagn comè guze de trapan, punteruoi e gogie.

El prim usaj de ciods in legn a l'è stait per i œvre de carpenteria comè la costruzion de imbarcazion. I ciods in metall i nassen ind l'etaa del bronz.

La produzion in serie a l'è principiada ind i Staits Unids a la fin del 1700, implunemanc i prime certe testimonianze de l'usaj dei ciods i resalen ai temp dei antig Roman. Prima i ciods i eren fait a man con forgiadura o anca fusion.

I prim ciods i eren faits de lamiere de ferr e i heven sezion quadrada, a fin Votcent i vegnen sostituids de ciods a sezion circolara producids de maqine qe i lavoraven un fil metalleg.

Usaj[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ind el legn o de tute i manere ind i materiai i se droven ciods guz, la penetrazion la se basa in sul principi del cuneo, e i se impienten a forza cont un martell o con pistole sparaciods qe i pœden vesser a man (molla), a aria compressa o a cartucce de polver de spar. La capacitaa de tegnir insema i materiai a l'è daita de la deformazion e de l'attrid del gamb contra i paret del bux e del coo. Ind un quai cas la guza la pœl vesser piegada o ribadida per aumentar la tenuda.

Ciodadura

I toc metalleg i inn collegads de ciods inserids in bux preesistents e la guza la vegn ribadida cont un maqinari deit ribaditrix. La tenuda a l'è daita dei duu coo. Qella operazion qì a l'è diita ciodadura.

Tipolojie[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ciods per legn[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ciod ind el legn

Intra i ciods per legn i entren quei de legnamee, a l'è particolar qell a U costituid de un gamb ripiegad con do guze ciamad cambreta o cavallotin.

Ciods de carpentier[Modifega | modifica 'l sorgent]

A l'è el tip de ciod plussee comun con guza streita e coo larg, realizad in ferr per el legn e in azal per el cement.
Ind la fabricazion dei pallet i se droven ciods ritorts, zigrinads o uncinads per mei resister ai sollecitazion.

Ciods de tappezier[Modifega | modifica 'l sorgent]

Caratterizads de gamb cort e coo larg, i se ciamen borqie. El coo al pœl haver plussee forme: bombad, vœd, circolar, prismateg, ecc. Se el coo a l'è decorad i prenden el nom de broccam.

Ciods per metall[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ribattin
Rivets

I ciods drovads per francar lamier o elements divers de metall. Ind la pratega comuna i se distinguen:

  • Ciods (con diameter nominal del gamb superior ai 8 mm).
  • Ribattin (con diameter nominal del gamb inferior a 8–10 mm). La lor carateristega a l'è qe l'estremitaa opposta a'l coo, despœ de haver passad i materiai de francar, la vegn ripiegada e deformada (ribadita a freid o a cold) in manera de formar un segond coo.
  • Rivett (particolar applicazion qe la ciama minga l'access dirett a la banda de ribaditura), disponibel in allumini, ram e (azal) inox.

El coo del ciod al pœl vesser de varia forma: circolara larga, larga con bord, circolara streita, circolara bassa, circolara a fonj, tronc conega, tronc conega con collet, svasada piana, svasada con calotta volta o bassa, cilindrega.

Ciods ortopedeg[Modifega | modifica 'l sorgent]

Drovads per unir i parts de un oss fratturad i inn in azal o arjent.

Ciods de alpinism[Modifega | modifica 'l sorgent]

I hann un bux in prossimitaa del coo ind el qual a l'è possibel infilar una corda o un mosqeton. I se distinguen in ciods de roccia e ciods de giaç.

Ciods per scarp[Modifega | modifica 'l sorgent]

Per i calzadur i inn drovads ciods per confezionar e per riparar i scarp, prendeven el nom de semenze e bullette.

Ciods antiscarlig[Modifega | modifica 'l sorgent]

I esisten varietaa de ciods qe metuds ind la suola dei scarp de lavar o de montagna, o in qei drovade ind un quai sport comè el golf o 'l fusbal, facilitan la presa in sul terren. Vengnen ciamads bullette.
Un quai tip de pneumateg de fioca i g'hann dei ciods.

Ciods de maniscalc[Modifega | modifica 'l sorgent]

Drovads per ferrar cavai, muli e bovini impiegads ind el lavorar.

Ciods per cavallots[Modifega | modifica 'l sorgent]

I inn preinserids in su cavallots in plastega, drovads per francar linee de cavo eletreg o de segnal. Tipeg esempi i inn i impiants televisiv terrester o satellitar, el qual cavo al scor a l'estern dei mur de l'edifici in su i quai a l'è installada l'antenna ricevent; per via de la varietaa dei materiai in sui quai i g'havarann de vesser francads, qesti i inn realizads in azal temperad.

Ciods de crocefission[Modifega | modifica 'l sorgent]

I eren drovads per inciodar i persone ai crox, e eren long una vintina de centimetri e i eren particolarment robust perqè i g'haveven de mantener pientads ai crox i condannads. I g'haveven un coo quadrad o circolar.

Usaj particolar[Modifega | modifica 'l sorgent]

Fenestra con ciods contra i pivion

Esisten ciods a tre o quater guze drovads per sbuxar i pneumateg. Bande ciodade i inn drovade de bloc per sbuxar i gome dei veicol qe i se dovarissen minga fermar. Ind i citaa, tavol o elements metalleg guz de long e sottil ciods guz, definids dissuasor, i vengnen metud in sui cornicion per impedir la sosta ai pivion. I pœden vesser drovads anca comè offendicula.

Un particolar tip de ciod in us ind el XX secol, a l'era drovad per francar i spegg picinin in veder, a la soa cornix in legn; i eren senza coo e sqiçads a tute e do i estremitaa.

Manere de dir[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Mager 'me un ciod
  • L'è tant 'me sqisciar un ciod (g'è miga gust)
  • Roba de ciod (roba de mat)
  • Far un ciod (far quater bagole per strada)
  • Pientar un ciod (far un debit)

Riferiments[Modifega | modifica 'l sorgent]