Prima Guerra de Indipendenza italiana

De Wikipedia
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.

La Prima guerra de Indipendenza taliana l'è s'cioppada el 23 de marz del 1848, dòpo che Milan e Venezia s'eren levaa su contra i Austriech e eren reussii a casciài foeura. In prinzipi de la guerra òlter statt talian, olter al Piemont, aveven deciduu de combatt contra i Austriech: el Stat de la Gesa, el Grandugaa de Toscana e 'l Regn di Dò Sicili, e i talian eren reussii a veng dò battaj a Pastrengh e Gòit, e anca a ciapà Pes'cera, voeuna di fortezz del quaderlater indove i austriech del general Radetzky a s'eren retiraa.

Quand che al prinzipi de giugn i Austriech inviaven rinforz al comand del general Nugent, e in de l'istess temp i stat talian decideven de trass indree e lassà i Piemontes insema ai Lombard e ai Venezian a combatt deperlor, el Radetzky l'è tornaa anmò a combatt e a Custoza, in tra el 23 e el 25 de luj, l'ha battuu l'esercit nemis e l'è 'gnuu ancamò indree in de la Lombardia. Dòpo de avè battuu ancamò i piemontes vesin a Milàn, el 6 de agost el Radetzky el tornava in de la cità che l'eva casciaa foeura cinqu mes innanz e l'esercit Piemontes, comandaa del Re Carl Albert, l'ha poduu pu fà nagòtt ma ciamàggh on armistizi.

La guerra l'ha taccaa su ancamò in del mes de marz del 1849 fomentada del Governa Rattazzi ma i Piemontes, comandaa del general polacch Chrzanowsky ch'el se intendeva minga ben cont i sò omen, hinn staa battuu ancamò in de la battaja de Novara el 23 de l'istess mes. El Re Carl Albert el decideva de retirass in esili, e el sò post el toveva Vittòri Emanuel II che in d'ona cassina arent a la città el se incontrava col Radetzky per mett giò i condizion de la capitolazion che la metteva fin a la guerra.