Oran

De Wikipedia
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.
Oran
El stemma de Oran

Oran (inscì anca in frances; وهران/Wahran in arab; Orano in italian; Orán in spagnoeu; Orã in portoghes; Orà in catalan) a l'è ona città de l'Algeria settentrional. L'è situada in sù la còsta del Mar Mediterrani.
L'è voeuna di città pussee grand e important del Paes, e al dì d'incoeu la cunta 645.800 abitant. L'è l capploeugh de la provincia omònima e l'è anca sede de ona diòcesi.

Stòria[Modifega | modifica 'l sorgent]

I ricerch archeològigh hann mostraa che Oran l'è nassuda 'me città araba intorna al X secol. L'è subit diventada ona città-mercaa, on pont de traffigh tra el Mediterrani e 'l desert o tra la Spagna e l'Orient.

In del 1509 Oran l'è stada conquistada di Spagnoeu del general Francisco Jiménez Cisneros: e sòtta la dominazion spagnoeula l'è restada fina al 1708, quand che hinn rivaa i Turch. I Spagnoeu hinn tornaa in del 1732. In del 1790 però a gh'è staa on terremòtt violent, e la coròna spagnoeula, che la gh'aveva minga né voeuja né danee de spend per riparà i dann, l'ha venduu Oran ai Turch. I Ottoman hann lassaa andà in ruvina la città.

In del 1831 hinn rivaa i Frances, che l'hann fada vegnì ona città molto importanta. Quest l'ha faa sì che in del cors del Vòttcent Oran la fudess la città maghrebina con pussee abitant europee (frances, spagnoeu, giudee, italian).
Duranta la Segonda Guerra Mondial l'è finida in de la ministrazion del governo de Vichy. I Leaa hann cercaa giamò del 1940 de liberàlla, ma i Frances collaborazionista hann preferii vedè andà a fond la pròppia flòtta puttòst che consegnàlla ai ingles. A bon cunt l'è stada liberada in del 1942 e dòpo la guerra l'è tornada con tutt el rest de l'Algeria in man ai Frances.

In de la guerra d'Algeria, Oran l'è stada vun di centri de la lòtta antifrancesa. A partì del 1962 la fa part de l'Algeria.

Curiosità[Modifega | modifica 'l sorgent]

El romanz La Peste de l'Albert Camus l'è ambientaa pròppi a Oran, che 'l scrittor (on pied-noir) conosseva molto ben: chì l'aveva vivuu per on poo de temp e chì l'era nassuda la soa miee.

Gemellagg[Modifega | modifica 'l sorgent]