Guzzön
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
| Gussön Comun | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Dats aministrativ | |||||
| Stat | Itàlia | ||||
| Rejon | Piemont | ||||
| Provinça | Provincia de Nuvara | ||||
| Capolœg | Gozzano | ||||
| Politega | |||||
| Sindeg | |||||
| Orgen lejislativ | Consili comunal | ||||
| Territore | |||||
| Coordinade | 45°45′N 8°26′E / 45.75°N 8.433333°E | ||||
| OSM | 45908 | ||||
| Voltituden | 367 m s.l.m | ||||
| Superfix | 12,58 km² | ||||
| Abitants | 5 499 ab. (1º genar 2023) | ||||
| Densitaa | 437.12 ab./km² | ||||
| Confin | Burbané, Gargal, Orta, Pogn, Suris, Bulzan, Briga, Invó e San Maurizi | ||||
| Fus orari | UTC+01:00 e UTC+02:00 | ||||
| Varie | |||||
| Prefiss | 0322 | ||||
| Codex postal | 28024 | ||||
| Sigla autom. | NO | ||||
| Codex ISTAT | 003076 | ||||
| Codex catastal | E120 | ||||
| Sant protetor | Zulian | ||||
| Cl. climatega | |||||
| Cl. sismega | |||||
| Localizazion | |||||
.svg) | |||||
| Sit istituzional | |||||
Guzzön (Piemuntes: Gosan; Italian: Gozzano) a l'è un cumün de la Pruincia de Nuara.
El gh'ha ona popolaziun de 5 566 abitàncc (dàto del Desember 2013[1]), cunt ona superfis de 12,5 km² e ona densità de popolaziun de 445 ab./km².
L'è tacaa ai cumün de as comunas Bulzan, Burbané, Briga, Gargal, Invó, Orta, Pogn, San Maurizi e Suris.
El se tröva a brev distanza de l'estremità meridiunala del Lagh d'Orta, al center de una granda cunca murenega che la gh'ha cume limit a ovest i Prealp che la dividen de la Valsesia e a est de l'Agogna. El gh'ha quater fraziun.
In del lögh induve adess la gh'è la gesa de San Lurenz, un temp i düü fradei grech che hann purtaa el Cristianismu in questa zona (Giüli e Giülian) aveven faa sü una gesa dedicada a la Madona. Lì el gh'era el corp del Giülian.
Esempi de dialet de Guzzan
[Modifega | modifica 'l sorgent]
Un om al gh'eva düi matai.
E al püssè sgióvan da lór gh'ha dicc al pà: “Pà, dam la méia part da cul ch'am tuca!” e 'l pà gh'ha facc i parti dla roba.
E poch dì dopu al püssè sgióvan di matai l'ha facc fagot da tüt cul ch'al gh'eva e l'è nacc int un paes luntan, induva, fand 'na vita da disprà, s'è mangià fora tüt cul ch'al gh'eva.
E dopu ch'a s'è mangià tüt, inta cul paes gh'è gnü 'na gran caristia, e lüi l'ha cumanzà santì ch'al gh'eva fam.
E l'è nacc e s'è miss insem a vün da culi parti là, ch'a l'ha mandà fora cum i purscei.
E lüi gh'eva voja da mangià cul ch'i mangiavan i purscei; ma 'nzün ga 'n dava.
Alór gh'ha pansà sü 'n pò e l'ha dicc: “Quanci ch'i ciapan paga dal mè pà, e mangian pan fin ch'i 'gh n'han voja, e mì mòra dla fam!
Vöj stà chilò piü, vöj nàman dal mè pà e vöj dìgh: Pà, mì j'ho ufes al Signór a la tóa prasenza.
E sum gnanca piü degn d'essa ciamà tö fiöl. Dam la paga anca a mì, cumè a vün di töi oman.”
L'è gnü via dunca da là, e l'è nacc dal sö pà; e prima ch'al rivass int la cà, al sö pà l'ha vist, e gh'ha biü cumpassión, l'ha brascià sü e l'ha basà.
E 'l mat gh'ha dicc: “Pà, mì j'ho ufes al Signór a la tóa prasenza, e sum piü degn d'essa ciamà tö fiöl”.
Ma 'l pà l'ha dicc ai söi sarvitór: “Purté scià i püssè bei pagn e vistìl, mitìgh sü 'n anel e cauzél.
Pöi miné fora 'l videl ingrassà, e mazzél, ch'i 'l mangiuma e stuma alegar!
Parchè 'stu mè mat chilò l'era mort e l'è risciüscità, l'era pardü, e l'uma truvà 'ncóra” e s'inn miss a fà ribota.
L'aut fiöl prüm da cul inò, l'era fora int i campagni, e 'n tra cula ch'al turnava 'ndré, quand l'è stacc riva la cà, l'ha santü ch'i sunavan e ch'i balavan.
E, ciamà vün di sarvitór, gh'ha dumandà cuss a vureva dì cula roba.
E lüi l'ha rispundü: “Gh'è gnü cà 'l tö fradel, e 'l tö pà l'ha mazzà 'l videl ingrassà parchè l'è gnü cà san e salv”.
Ma lüi l'è gnü rabià e l'ha mia vursü nà dent; alóra gh'è gnü fòra 'l sö pà, e l'ha prigà da nà dent.
Ma lüi gh'ha rispundü: “Ecu, mì l'è già tanci agn ch'it fagh al sarvitór, t'ho mai disübidì 'na bota, epüra ti m'é mai gnanca dacc un cravin da mangià cum i mei amis:
ma quand gh'è gnü cà stu tö fiöl, ch'l'ha mangià la tóa roba cum di purcasci, ti t'é mazzà 'l videl ingrassà”.
E lüi gh'ha dicc: “Ti 't sé sempar cum mì, e cul ch'l'è mè l'è tö;
Adess bisogna fà festa e stà 'n ligria, parchè cul mat l'era mort e l'è rüsciüscità, l'era pardü e pöi l'uma truvà”.
(Antonio Rusconi, I parlari del Novarese e della Lomellina, 1878)
Evoluzion demografega
[Modifega | modifica 'l sorgent]L'andament del nümer de abitant del cumün de Gussön l'è mustraa in de la tabela chi de sutta
Nümer de abitant
Riferiment
[Modifega | modifica 'l sorgent]- ↑ Statìstiche demogràfiche ISTAT. Statìstiche sö la popolasiù del Istitùto Nasiunàl de Statìstica relatìve al 31 de Dezember 2013.
