Nuara
Novara Comun | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Dats aministrativ | |||||
Stat | Itàlia | ||||
Rejon | Piemont | ||||
Provinça | Provincia de Novara | ||||
Politega | |||||
Sindeg | |||||
Orgen lejislativ | Consili comunal | ||||
Territore | |||||
Coordinade | 45°27′00″N 8°37′12″E / 45.45°N 8.62°E | ||||
OSM | 44898 | ||||
Voltituden | 162 m s.l.m | ||||
Superfix | 103,05 km² | ||||
Abitants | 101 257 ab. (1º genar 2023) | ||||
Densitaa | 982.6 ab./km² | ||||
Confin | Camra, Galiaa, Garbagna, Nibiula, Armantin, San Pedar Mugiösch, Caltignaga, Granòss, Tracaa e Casalin | ||||
Fus orari | UTC+01:00 e UTC+02:00 | ||||
Varie | |||||
Prefiss | 0321 | ||||
Codex postal | 28100 | ||||
Sigla autom. | NO | ||||
Codex ISTAT | 003106 | ||||
Codex catastal | F952 | ||||
Sant protetor | San Gaudenzi | ||||
Cl. climatega | |||||
Cl. sismega | |||||
Localizazion | |||||
Sit istituzional |
Novara (parnonzia: Nuára; Piemontes: Noara; Italian: Novara; Frances: Novare; Latin: Novaria) l'è el capploeugh de la Provincia de Noara, che la confina con la Lombardia. Ghe viven pussee de 105.200 abitant. L'è la seconda città pussee granda del Piemont, dòpo Turin. Chì a l'è parlaa on dialett lombard de transizion cont el piemontes, 'me anca in tutta la soa Provincia.
Geografia
[Modifega | modifica 'l sorgent]Territori
[Modifega | modifica 'l sorgent]Novara la se troeuva in de la porzion de la Pianura Padana tra el Sesia e'l Tesin (vun a 17 km e l'alter a 15 km de distanza), in su d'ona part quai meter pussee alt del territori che'l sta intorna bagnaa di naves Gogna a òvest e Terdobbi a est (Tardobi in piemontes). La zòna nòrd-oriental de la città l'è traversaa del Canal Quintino Sella, emissari del Canal Cavour, el qual corr a nòrd de la città, lì adree ai quarter de Vever e Vignal.
Arent del rion Bicocca el nass el torrent Arbògna-Erbognon.
La città l'è a 45 km de Milan, 85 km de Turin, 30 km del lagh Maggior e 50 km del confin de stat con la Svizzera.
El paesagg del novares l'è caratterizaa de la coltivazion del ris, element fondamental de la cusina del loeugh, e d'ona èrtiga red de canal per l'irrigazion, rònsg, fòss e resorgiv. Quel che'l resta del bosch el se troeuva arent di cors d'acqua.
Monument e loeugh d'interess
[Modifega | modifica 'l sorgent]El monument el pussee famos de Novara l'è la basilica de San Gaudenzi, de la qual fà part la cupola (de 121 meter d'altezza) simbol de la città. La basilica l'è staa traa su tra 'l 1577 e 'l 1690 apos de la distruzion de la veggia basilica che l'era foeura di mura, progetaa del architet Pellegrino Pellegrini; la cupola, inveci, l'è staa progetaa del Alessandro Antonelli in del 1841 e costruii tra 'l 1844 e 'l 1878[1][2].
Altra struttura relogiosa importanta l'è el Domm, dedicaa a la Santa Maria Assunta, de storia sossenn antica che la riva fin a 'l period paleocristian, ma rifaa pussee vòlt; incoeu, el presenta on aspett neoclassich[3]. Denanz la cattedral gh'è el battisteri, che l'è la costruzion pusse antica de Novara, anca lù de origin paleocristian[4].
Suddivision
[Modifega | modifica 'l sorgent]El commun de Novara l'è componnuu de vari quartier cittadin e frazion separaa del tessuu urban principal.
Chì de bass, asca i quartier e i frazion de Novara e la circuscrizion amministrativa al qual ghe fan part, hinn segnaa anca i scormagn de quaivun di quartier e frazion. La scormagna commun a tucc i novares l'è sciatavìn (riferiment a la storica importanza de la corporazion di bagatt de la città)[5].
Quarier ò frazion | Circoscrizion | Scormagna[5] |
---|---|---|
Center storich | Center (Centro) | Patachìn |
Sant Andreja | Nòrd Est (Nord Est) | Rimulàs |
San Rocch | Nòrd Est (Nord Est) | |
Sant Antogn | Nòrd (Nord) | |
Vignal | Nòrd (Nord) | Malgasc |
Vever | Nòrd (Nord) | Cinìn |
Sant Agabi | Sant Agabi (Sant'Agabio) | Ranàt |
Pòrta Mortara | Pòrta Mortara (Porta Mortara) | |
Sacro Coeur | Sacro Coeur (Sacro Cuore) | |
San Martin | San Martin (San Martino) | Làdar e asasìn |
Santa Rita | Santa Rita | |
Agognaa | Santa Rita | |
San Paol | Òvest (Ovest) | |
Zona Agògna | Òvest (Ovest) | |
Cittadella | Sud | |
Villaggio Dalmazia | Sud | |
Torrion | Sud | Suclòn |
Bicòcca | Sud Est | Mursé |
Vlengh | Sud Est | Salamìn |
Mellòngh | Mellòngh (Lumellongo) | |
Casalgiaa | Mellòngh (Lumellongo) | |
Pajaa | Mellòngh (Lumellongo) | |
Gionzana | Mellòngh (Lumellongo) | |
Pernaa | Pernaa (Pernate) |
Citaa ingemelaa
[Modifega | modifica 'l sorgent]Nòtt
[Modifega | modifica 'l sorgent]- ↑ Sit del commun de Novara - La Cupola di San Gaudenzio(sgenee 2025)
- ↑ Diocesinovata.it: Insigne Basilica Collegiata di San Gaudenzio di Novara (sgenee 2025)
- ↑ Diocesinovara.it: Storia del Complesso della Cattedrale (sgenee 2025)
- ↑ Diocesinovara.it: Storia del Battistero (sgenee 2025)
- ↑ 5,0 5,1 Silvano Crepaldi, Lessico dell'immaginario Novarese, in Geografia dell'immaginario, Cologno Monzese, Lampi di stampa, 2011, p. 221, ISBN 978-88-488-1303-7. URL consultaa el 10 sgenee 2025.
Vos corelaa
[Modifega | modifica 'l sorgent]- Assedi de Noara
- Batalia de Noara
- Castell de Noara
- Diocesi de Nuara
- Dialett noares
- Dòmm de Noara
- Ospedaa Maggior de la Carità
- Storia de Noara