Gesa de San Carpofen

Quest articol chì l'è scrivud in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda

	«el Carmin (el geson con la facciada rossa a on tir de bombarda del castell) San Carpofen, tutt rustegh de quadrell, hin i ultim nomm d'ona cittàa desfada, che viven ona vita d'antiquari coi dì cuntàa su l'ultim calendari.»
	(Luigi Medici, A l'ombra del Carmin, 1959.)

La gesa de San Carpofen (italian: chiesa di San Carpoforo) l'è una gesa desconsacrada del center de Milan, in de la contrada del Formentin.

Storia

Un temp in quell sit a gh'eva un tempi pagan, dedicad a Vesta, la deessa de la cà, e quest l'è stad confermad de retrovament archeologich. El par che 'l tempi el sia stad convertid in d'una gesa ai temp del Sant Ambroeus, per intercession de soa sorella Marzellina, e l'è stad dedicad al San Carpofen (vun di marter de la Legion Tebana).
De tute i manere, la prima testimonianza che gh'hem de la gesa a l'è del 813. Cont el passà di secoi a gh'è stad un monton de cambiament a la strutura de la gesa: vun di pussee gross a l'è stad quell di temp del Medeghin. Quell lì l'aveva otegnud el permess de fà su on palazzi denanz al sagrad de la gesa, ma per 'sta reson s'è dovud spostà la soa faciada indove che gh'era l'absida.
In del Ses'cent a gh'è stad di noeuv lavorà de restavor: sgiamò in del secol adree la gesa l'eva però in decadenza, e in del 1760 l'è stada missa sota el controll de la Gesa del Carmen.
In del 1809, ai temp del Regn d'Italia del Napoleon, la gesa l'è stada desconsacrada, e l'è deventada un archivi militar. A l'è stad inscì fina al 1854, quand che l'è deventada un archivi civil. Anca dopo l'Unitaa d'Italia la gesa l'ha conservad la soa fonzion de sit de archiviazzion, anca se demameman la s'è svoiada. Dopo de la Segonda Guerra Mondial el controll de la gesa l'è passad a la Soraintendenza, che in del 1993 la gh'ha conzess a l'Academia de Brera de doperalla gratis: al dì d'incoeu a gh'è dent di cors, per esempi de decorazzion e de restavor.

Riferiment

Chiesa di Milano

Alter proget

Wikimedia Commons el gh'ha dent imagin o alter archivi su Gesa de San Carpofen