Disch Sparnegat
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
El disch sparnegàt (tèrmen mutuàt de l'inglés scattered disc) l'è 'na regiù periférica del Sistema Solar popolàda de piantòidi giasàcc cunusìcc come "ogècc del disch sparnegàt" (scattered disc objects), 'na categurìa specìfica de ogècc transnetünià. La part piö intèrna del disch sparnegàt la sföma póch a póch endèla fàsa de Kuiper, ma la sò estensiù l'è 'n bèl tòch piö grànda, e la rìa apò a dele regiù de spàsio sitüàde en bèl pó de sùra e de sóta del pià de l'eclìtica.
Se pènsa che de chèsta regiù rìe le cométe de perìot bréf. I stüdiùs de astronomìa i pènsa che i ogècc del disch sparnegàt i sàpe stacc spuciàcc vers dele òrbite mìa regolàre de l'enflüènsa gravitasiunàla de la migrasiù 'nvèrs l'estèrno de Netùno. Tacc de chèsti ogècc i g'ha el pereéle dedét de la fàsa de Kuiper, ma 'l sò aféle el pöl troàs pò a 150 UA del Sul. En piö, le òrbite de chèsti ogècc i è 'n grant inclinàde en confrónt al pià de l'eclìtica, de spès adiritüra perpendicolàre a chèsta. Eris (68 UA) l'è 'l piö grant dei ogècc del disch sparnegàt e l'è de póch piö grant de Plutone.
I còrp del disch sparnegàt i g'ha mài el pereéle a de méno de 35 UA, e i se còloca dóca en bèl pó al de föra de la zòna de 'nflüènsa gravitasiunàla dirèta de Netùno.