Corylus avellana

Corylus avellana L.
occ.: nisciöl or.: nisöla / nösöla / còler
Fòie, fiùr e fröcc de Corylus avellan
Classifigazion sientífiga
Regn: Plantae Division: Magnoliophyta Clas: Magnoliopsida Ùrden: Fagales Famìa: Betulaceae Zèner: Corylus Spéce: Corylus avellana
Nomm binomial
Corylus avellana L.

Ol Corylus avellana (in Bergamàsch Nisöl o ach Còler; en Bresà: Nisöl, Nisöla, Nösöl o Nösöla; in Lumbard Ucidental Pianta di nisciöl o doma nisciöla ), specie de la faméa di Betulaceae, lè ü boscàl ólt fina a 5/6 méter, che l' vé da l'Euròpa e da l'Asia Minùr e l' crès selvàdech da la pianüra fina ai 1.300 méter.

Fòie

Lónghe fina a 12 ghèi, i è piö o méno tónde, ma con öna bèla pónta che la signa fò e i è pò 'mpó a cör a la base; l'órlo l'è dò ólte dentàt (l'gh'à dò ùrdegn de décc). Sura i è érde, sóta i è piö ciare e 'mpó peluse.

Fiùr

Ol Corylus avellana l'è monòich, cioè 'l gh'à di fiùr dóma mas·cc e di fiùr dóma fèmina sö la stèsa pianta. Piö che de fiùr gh'è de parlà de 'nfiurescènsa, ön insèma de tace fiùr.

L'enfiurescensa mas·cc del nisöl l'è öna sórt particulàr de spiga, l'è ön spiga che la pènt in zó 'nvèce de sta sö drécia come 'n del formét e l'è ciamada amènt. L'è zalda, lónga 'nfina a dés ghèi e la böta ü bèl tòch prima di fòie, de spès zamò 'n zenér i amèncc i è zamò bötàcc.

La 'nfiurescensa fèmina la sömèa a ü böt, l'è picinìna e la gh'à 'n sima ü ciöf rós.

Fröcc

I fröcc (i nisöle) i si a maia, i è grande piö o méno 2/3 ghèi, i gh'à 'l sò gös de lègn de spàca per tirà fò l'arma.

Ol Nisöl de Dalmasia e 'l Nisöl de Costantinopoli

Ol Nisöl l'è mia de confónt col Nisöl de Dalmasia, 'l Corylus maxima e gnà col Nisöl de Costantinopoli, ol Corylus colurna che i è dò ótre spéce ach se 'mpó i ghe sömèa al Nisöl.