Ary Toledo

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Ary Christoni de Toledo Piza, cunusüd cume Ary Toledo (Martinópolis, Brasil, 22 d’agùst 1937 – São Paulo, 12 de utùer 2024), l'è stat un còmic, cantànt pupular e atùr brasilian. L’è cunusüd anca cume scritùr de barzelètt^[1], parulier e critic teatral.

Biugrafia

Nasüd a Martinópolis, stàt de São Paulo, indel 1937, el s'è traferìd da giùn in d'la capitàl e l'ha cumenciàd a laurà al Teatro de Arena de São Paulo. Amò al dì d'incö el scìu d'le barzellette per tö in gìr i brasigliàn e i portoghès o le varie squadre de balòn. ^[2]. El g'ha in del sò repertòri quasi 60... barzelett^[3] e el sùna e 'l canta amò in televisiòn.

L'è spusàd da quarant'ann cun l'atùra e giurnalista de müsica Marly Marley

In del 1968, quant la ditadüra militàr l'ha pruclamàd l'AI-5, l'ha scrìt c'la sturièla chi: "Quem não tem cão, caça com gato e quem não tem gato, caça com Ato" (Chi g'ha nò el càn, el càcia cul gàtt, e chi g'ha nò el gàtt el càcia - in del sèns de cacià via - cun l'Att) ^[4]. L'hann mìss in presòn, ma l'han lasàd andà quasi sübit, perchè l'era tròpp pupulàr e i militàr i ghèven pagüra d'una rivolta.

Se l’ha scritt

Descobrimento do Brasil (cun Chico de Assis)
Modinha de ser
Ovos que a galinha pôs
Tiradentes
Os Textículos de Ary Toledo (A Anarquia da Filosofia) (2011)

Discugrafia

No Fino Da Bossa (1968-1988) RGE FERMATA LP
Ary Toledo (1970)
Antologia do Sexo (1979) Copacabana LP
Pois é (1982) Copacabana LP
Na Base do Riso Explícito (1985) Copacabana LP
Ary Toledo Ao vivo (1968) RGE LP
A Todo Vapor (2008)

Cansòn (selesiòn)

Toledo l’ha scritt i barzelètt e tantìsime cansòn umuristiche, per esempi^[5]:

A moda do Zé – storia de una fiöla abandunada dal so murùs Zé, dòpu la prima nott d'amùr
Dona Maroca - storia d’un gàtt spuraciòn de pruprietà de Dona Marioca
Linda Meu Bem - storia d’un omm ch’l stà insema a ‘na fiöla brütìsima, ma che lü el cred che la sia belìssima
Mataram meu carneiro – cansòn in d’la qual el piang la mòrt d’la so pègura
Melô do pinto – cansòn guliardica sül sèss d’i omm
O Rico e o Pobre - critica suciàl de cume el putèr el fa in manera che i stèsi sitüasiòn i’enn diferente cui sciùr e cui pòver
Rosinha – cansòn umuristica d’amùr

Bibliugrafia

Aurélio Buarque de Holanda: Dicionário da Língua Portuguesa, Rio de Janeiro, Positivo, 2005

Riferiment

Ligam de föra

[bio-1] Biugrafia de Ary Toledo Arqiviad qé: [1]

[2] Ary Toledo Conta Sua história

[3] Ary Toledo - O Garimpeiro do humor Arqiviad qé: [2]

[4] Ary Toledo - O Garimpeiro do humor (12a riga) Arqiviad qé: [3]

[5] Letras das músicas de Ary Toledo Arqiviad qé: [4]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]