Valtelina

De Wikipedia
(Rimandad de Al Telina)

Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.
Panorama de la Valtelina
Bandera de la Valtelina e Val Ciavena
Mapa dela nosa bela Valtelina
Mapa de la Valtelina

La Valtelina (Valtelina e Valtulina in valtelines, Valtellina in talian, Veltlin in tudesch, Vuclina in rumanc; Valteline in frances; Valtoline in frances e ingles storegh) l'è na valada de la Lumbardia, ins el cunfin cun la Svizra.

Al dì d'incö l'è cugnussüü per i so piste de sci, i so aqui termal, i so furmag (suratüt el Bit, ciamaa insì per via del rial Bit) e el so vin.

'Na völta l'era un passag impurtant tra l'Italia e la Germania, e gh'è staa tanta guer per el cuntrol de 'sta val chì.

Storia[Modifega | modifica 'l sorgent]

La storia de la Valtolina la se pò spartì in vari moment:

  • L'età antiga e la dominazzion romana
  • L'età medieval, cont i guerr tra Comm e Milan
  • L'età del domini Grison, con la Guerra de Valtolina
  • El passagg sotta la Lombardia a partì del 1797
  • El dì d'incoeu

I cumün de la Valtelina[Modifega | modifica 'l sorgent]

L'Abriga, Albaree, Andel, Arden, Bema, Berben, Bianzun, Büj, Burmi, Busagia, Caiö, Caspögg, Castel, Castiun, Cedrasch, Cercin, Cin, Ciür, Civ, Cös, Culurina, Dasc, Delebi, Dübin, Faed, Furcula, Füsinn, Geröla, Gesa, Gros, Grosut, Lanzada, Livign, Luver, Mantel, Masc, Mel, Muntagna, Murbegn, Pedesina, Pendulasch, Piantee, Piateda, Punt, Pustales, Resüra, Rugul, Sern, Spriana, Sundel, Sundri, Talamona, Tarten, Tej, Tiran, Traona, Tresiv, la Tur, Tuv, Val de Dent, Val de Sot, Val Masen, Valfürva, Verv, Vila de Tiran.