Tomaso Giovanni Albinoni
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Ol Tomaso Giovanni Albinoni (Venésia, 8 de zögn del 1671 – Venésia, 17 de zenér del 1751), ciamàt ach Tomaso Zuane in di docümèncc del tép, l'è stacc ü compozidùr e ü viulinìst baròch.
La sò éta[Modifega | modifica 'l sorgent]
La sò famèa la egnìa da Cas-ciù 'n pruìnsa de Bèrghem e lü l'éra 'l prim s-cèt del Tóne Albinóni (1634–1709), ü gran sciòr comerciànt de càrta a Venèsia. De la sò èta però se sà póch o negót, fò che l'à stödiàt viulì e cant e fòrse 'l gh'à üt cóme maèst ol Giovanni Legrenzi. Se sà ach che mórt sò pàder l'è stài dispensàt dal ciapà 'l sò pòst in del comèrcio cóme 'l capitàa alùra al piö grant di s-cècc e l'à pödìt 'ndà 'nacc a scrif müzìca, che 'l s'è spuzàt in del 1705 e che 'l gh'à facc de compàr del anèl 'l Antonino Biffi, ol maèstr de capèla de San March de Enésia. L'à dedicàt tàte sò òpere a i signùr del sò tép, ma l'è mai stàcc a servése de nisü e l'à sèmper sircàt de rangiàs desper sò cönt.
La sò müzica[Modifega | modifica 'l sorgent]
A la sò època l'éra famùs piö per i sò òpere, che i sarès istàce 81 cóme l'avrès precizàt pròpe 'l Albinoni, ma al dé de 'ncö l'è cognusìt piö per la sò müzica per strumèncc, sùra de töt i sò concèrcc de òboe, de fati tàce di sò laurà i è 'ndàài perdìcc in de la segónda guèra mondiàl, quàndo l'è stàcia bombardàda la bibliotéca de Drèsda, 'ndóe i éra conservàcc i sò sparticc, pròpe per chèsto se sà quàze negót de la sò éta e de la sò müzìca dal 1720 a 'ndà 'nacc.
La sò müzica per strumèncc l'à gh'è piasìda e 'nteresàda ach al Johann Sebastian Bach, che l'à scricc dò füghe sö di témi del Albinoni e l'à sèmper dovràt i laurà del Albinoni per fàga fà esersése a i sò scolàr.
'l Adàgio Albinoni in Sòl Minùr[Modifega | modifica 'l sorgent]
Al dé de 'ncö 'l sò tòch piö cognusìt l'è 'l Adàgio Albinoni in Sòl Minùr per viulì che l'è stài püblicàt in del 1958 dal Remo Giazotto, chèsto 'l l'avrès troàt in de la bibliotéca derocàda de Drèsda di tòchèi di sò spartìcc e 'l sarès stài bù de mètei 'nsèma amò, ach se l'è fórt ol döbe che 'l sìes stài pròpe 'l Remo Giazotto a 'nventàs de bèl nöf chèsto adàgio in del 1945.
Per scoltà 'l adàgio Albinoni.