Saià
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
Saià, (en Italià: Saiano) l'è 'na frasiù del cümü de Rudench Saià, en pruvìncia de Brèsa.
L'abitàt l'è colocàt sö la stràda che de Gösàch la và 'nvers Rodènch, percórs che l'ìa pò a chèl de 'na antìca stràda romàna che de Piedeldòs (facilmènt el cèntro abitàt uriginàre de Gösàch) nàa 'nvers Rodènch. La località de "Ponte Cingoli" — nasìda 'ntùren al put a tré arcàde che streèrsa 'l Gandùer — la gh'ìa de éser giü dei presidi romàni piö 'mportàncc dré a la stràda che de Brèsa (Put de le Cròte) la minàa a la Spìna de Erbösch e pò dòpo 'nfìna a Bèrghem e Milà[1][2].
La prezènsa dei antìchi romàni 'ndèla zòna l'è testemognàda pò a de 'na làpida fünerària che adès l'è conservàda 'ndèl Muzèo de Santa Giulia de Brèsa, ma 'l prim nùcleo de 'na sèrta 'mportànsa el g'ha de éser nit sö 'n época medievàla 'ntùren al castèl, del quàl rèsta quach rùderi e 'n fòs, adès englobàcc endèla Vìla Maria che ai nòst dé l'è part del Centro Cültüràl de S. Salvadur (al cèntro del paés de Saià).
Endèl Estimo Visconteo del 1385 l'è lüminàt ensèma a Rodènch ("Saiano cum Rotingo") e l'ìa 'nserìt endèla quàdra de Gösàch.
El g'ha fat cümü de per sò cönt enfìna al 1927, quan che 'ndèl quàder de 'na reorganizasiù generàl de le aministrasiù locài l'è stat ünìt ensèma a Rodènch. L'è séde del municìpio.
Del pont de vìsta de le istitusiù religiùze, Saià 'l fà paròchia de per sò cönt e la sò céza l'è dedicàda a Cristo Re.