Polìgon (geometrìa)

De Wikipedia

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.


I polìgon del Selciàt del Gigànt

Ü Polìgon in geometrìa l'è öna figüra geomètrica piàna, che l'è dizegnàt da öna lìnea spesàda e seràda;

  • i làti del polìgon i è i segmèncc de la lìnea spesàda seràda,
  • i vertìci del polìgon i è i póncc che i è 'n cümü a dù làti,
  • i diagonài del polìgon i è di segmèncc che i lìga dù vèrtici de dù làti che i è mia tacàcc tra de lur,
  • ol perìmeter del polìgon l'è la somatòria de töcc i sò làti.

Ol nòm[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ol nòm polìgon 'l vé dal Gréch Antìch e l'è 'l insèma de dò paròle, πολύς cioè "tànce" e γωνία che 'l völ dì àngol.

La famèa di polìgon[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ü polìgon l'è ciamàt sèmplice se i sò làti i se 'ncrüzia mia tra de lùr, menimà l'è dicc complès se alméno dò di sò làti i se 'ncóntra e i se tèa tra de lùr.

Tra i polìgon sèmplici gh'è chèi convès e chèi mia convès; i polìgon convès i è chèi polìgon che, ciapàcc dù póncc a càzo dèt in del polìgon ciamàcc A e B, se se tìra ü segmènt che 'l và da A 'nféna a B, chèsto 'l rèsta sèmper, 'n töcc i càzi, töt dét in de la figüra, töt dét 'n del polìgon, menimà i è ciamàcc polìgon mia convès chèi che, ciapàcc dù póncc a càzo dèt in del polìgon ciamàcc A e B, se se tìra ü segmènt che 'l mèna da A 'nféna a B, chèsto segmènt 'l istà mia sèmper töt dèt in del polìgon, ma 'l pöl ìga ü tòch che 'l rèsta fò de la figüra.

Tra i polìgon convès s'pöl catà fò chèi regulàr e chèi mia regulàr; i prim i è polìgon che i gh'à i àngoi töi grancc istès e i làti töi lónch istèss, menimà chèi mia regolàr i gh'à i lati o i àngoi diferèncc tra de lur. Per ezèmpe ol rómbo e 'l retàngol i è mia regolàr, dezà che 'l prim 'l gh'à i àngoi mia töi grancc istès e 'l segónt 'l gh'à i làti mia i làti töi lónch istèss, menimà 'l quadràt l'è ü polìgon regolàr.

Somatòria di àngoi dét in d'ü polìgon[Modifega | modifica 'l sorgent]

La somatòria di àngoi dét in d'ü polìgon l'è sèmper compàgna a la somatòria de tace àngoi piàcc, cioè de 180 gràdi, quance i è i lati del polìgon meno dò:

Per ezèmpe la somatòria i àngoi dét in del triàngol che 'l gh'à trì làti l'è:

cioè l'è 180 gràdi.

Ol nòm di polìgoni[Modifega | modifica 'l sorgent]

Nömer de làti Nòm
3 Triàngol
4 Quadrilàter
5 Pentàgon
6 Esàgon
7 Etàgon
8 Otàgon
9 Enàgon
10 Decàgon
11 Endecàgon
12 Dodecàgon
13 Tridecàgon
14 Tetradecàgon
15 Pentadecàgon
16 Esadecàgon
17 Eptadecàgon
18 Otadecàgon
19 Enadecàgon
20 Icosàgon
30 Triacontàgon
40 Tetracontàgon
50 Pentacontàgon
100 Ectàgon
1000 Chiliàgon
10000 Miriàgon