Juglans regia
|
Quest articol chì l'è scrivud in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda |
| Juglans regia L. | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Fòie, fiùr e fröcc de Juglans regia
| ||||||||||||||
| Classifigazion sientífiga | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Nomm binomial | ||||||||||||||
| Juglans regia L. |
Ol Juglans regia (ciamada Nos in lombard), specie de la fameja di Juglandaceae, l'è una pianta olta fina a 25 méter, che la ven da l'Asia Minor e l'è stacia portada 'n Euròpa e l'è coltivada per i sò froeucc e suradetoeut per la sò lègna.
Foje[Modifega | modifica 'l sorgent]
De sólet con 7 fojoline, a forma de oeuv ma 'n poo a pónta e con l'òrlo intregh; la foja compòsta l'è lónga fina a 40 ghèi e l'è bèla vérda quando l'è cressida, ma apéna la boeuta i fojolina i gh'ha un color verd - ross.
Fior[Modifega | modifica 'l sorgent]
Ol Nos l'è monòico, cioè 'l gh'hà di fior dóma maschìi e di fior dóma feminìi soeu la stèssa pianta. Pioeu che de fior maschìl gh'è de parlà de 'nfiurescènza maschìl, un insèma de tance fior maschìi. L'infiorescenza del nos l'è un gèner particolar de spiga, l'è una spiga che la pend in sgiò 'nvece de sta soeu drecia come 'n del forment e l'è ciamada amènto.
L'è toeuta verda, lónga fina a dés ghèi e la boeuta prima di foje o 'nsèma a i foje.
I fior feminìi i cress invece desperlor o 'n dù o trì e pò a lor i è toeui vércc.
Froeucc[Modifega | modifica 'l sorgent]
I froeucc (i nos) i si a maia, i è grancc pioeu o méno compàgn d'ün oeuf, i è de color prima verd e pò sèmper pioeu scùr de maniman che i madura; tiràd vià la roeusca scura, la signa fò la nos col sò goeus de lègn de spàca per tirà fò 'l gavoeum che l'è quell che s'maia.
Ol nos american o nos nigher[Modifega | modifica 'l sorgent]
Ol nos l'è mia de confonder col Nos american o Nos nigher, che l'è 'l Juglans nigra, che l'è un otra spéce anch se 'n poo la ghe soeuma al Nos.