Juglans regia
| Chest artícol a l'è scricc in Bergamàsch, ortograféa del Dücat semplificada | 
|
| Juglans regia L. | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Fòie, fiùr e fröcc de Juglans regia
| ||||||||||||||
| Classifigazion sientífiga | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Nomm binomial | ||||||||||||||
| Juglans regia L. |
Ol Juglans regia (ciamada Nus in lombard), specie de la famèa di Juglandaceae, lè öna pianta ólta fina a 25 méter, che la é da l'Asia Minùr e l'è stacia portada 'n Euròpa e l'è cultiada per i sò fröcc e suradetöt per la sò lègna.
Fòie[Modifega | modifica 'l sorgent]
De sólet con 7 foiuline, a furma de öf, ma 'mpó a pónta e co l'òrlo intréch; la fòia compòsta l'è lónga fina a 40 ghèi e l'è bèla érda quando l'è cresida, ma apéna la böta i foiuline i gh'à ü culùr ért - rós.
Fiùr[Modifega | modifica 'l sorgent]
Ol Nus l'è monòico, cioè 'l gh'à di fiùr dóma maschìi e di fiùr dóma feminìi sö la stèsa pianta. Piö che de fiùr maschìl gh'è de parlà de 'nfiurescènsa maschìl, ön insèma de tace fiùr maschìi. L'infiurescenza del nùs l'è ü gèner particulàr de spiga, l'è öna spiga che la pènt in zó 'nvèce de sta sö drécia come 'n del formét e l'è ciamada amènto. L'è töta érda, lónga fina a dés ghèi e la böta prima di fòie o 'nsèma a i fòie.
I fiùr feminìi i crès invece desperlùr o 'n dù o trì e pò a lur i è töi vércc.
Fröcc[Modifega | modifica 'l sorgent]
I fröcc (i nus) i si a maia, i è grancc piö o méno compàgn d'ün öf, i è de culùr prima ért e pò sèmper piö scùr de manimà che i marüda; tiràt vià la rösca scüra, la signa fò la nus col sò gös de lègn de spàca per tirà fò 'l gaöm che l'è chèl che s'maia.
Ol Nus americà o Nus nìgher[Modifega | modifica 'l sorgent]
Ol Nus l'è mia de confónt col Nus americà o Nus nìgher, che l'è 'l Juglans nigra, che l'è ün ótra spéce ach se 'mpó la ghe sömèa al Nus.