Kaiserschmarren

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Ol Kaiserschmarren (o Kaiserschmarrn) l’è ü dóls che l’è uriginàre de l’Austria e piö ‘n generàl de töcc i teritòre öna ólta sóta l’Impér Asbùrgich e tra chès-ce pò ol Trentì e ‘l Süd Tiról.

Ol nòm

Ol nòm Kaiserschmarren l’è l’insèma de dò paròle todèsche Kaiser e Schmarren – Schmarrn, ma fà öna bèla tradusiù de chèste dò paròle l’è pròpe malfà, dezà che se l’è bel fà tradüs Kaiser che l’ völ dì ‘mperadùr, l’è mia isé bel fà tradüs Schmarren – Schmarrn che l’ völ dì rebelòt, bordèl, migàla, e pò stüpidàda.

La sò stòria

Sömèa che ‘l Kaiserschmarren l’ sìes stàcc servìt per la prìma ólta al Imperadùr Cèco Bèpe (Franz Joseph I von Österreich 1830 – 1916) ol marìt de la Elisabeta de Baviera piö cognusìda cóme Sisi e l’è stacc inventàt da l’atrìce aüstrìaca Beate Anne Brünner Steinmayr.

Gh'è però di ótre manére per spiegà come l'è nsìt ol Kaiserschmarren.

⇒

Locc.

Se dis che una völta, quand che l'Imperadur, gran casciadur e süblim tiradur de s'ciop, l'era dree a fà 'na batüda de cacia in del Salzkammergut, el gh'è vegnüda fam e in d'un'ustaria li del sit gh'han servii un Holzfällerschmarrn, una pitansa un puu de poch e pütost rüstega, preparada dumà cunt farina, agua, saa e sücher, ma già che setaa sgiò al taul gh'era l'imperadur, el cögh l'ha pensaa ben de giuntagh anca öf, lacc, e üga sültanina insci de fala un cicinin püssee "rica" e prelibada. Quand che l'ost l'ha vedüü l'imperadur lecass i barbis e andà tüt in moga magoga, 'l gh'ha dii "Obr des isch do lai a schmarrn" (Ma chela pitansa chi l'è dumà un schmarrn) e l'Imperadur el gh'ha respundüü: "Sicher, aber a Kaiserschmarrn" (Segür, ma un schmarrn (dign d')imperadur").

N'oltra legenda l'è che a l'Imperadur ghe piaseven de mat i Palatschinken (pancakes u fritel), e quand che al cögh i fritel ghe reüssiven minga tant ben, inscambi de daghij a l'Imperadur, gh'i dava ai camerlecaj del palass imperial cunt el nom de Kaiserschmarrn già che servì una paciügada cumpagna de quela a l'Imperdaur la saria stada 'na "roba de mat" (schmarrn in Bavares): "A Schmarrn, des am Kaiser zu serviern" - (el saria) 'na roba de mat servì chela (paciügada) chi a un imperadur. E insci al didincö in Bavares una paciügada, una roba de nient, una roba maltrada insema, ghe disen "schmarrn".

Ol saùr

Ol Kaiserschmarren l’ sömèa ergóta a mèza strada tra öna fritàda e öna frìtola facia a tòcc e servìda con sura öna bèla spolveràda de söcher a vél e compagnàda da la marmelàda de zödegn. In töte i manére l’ ghe sömèa adóma a öna fritàda, dezà che la pasta, ach sènsa söcher e sènsa marmelàda, la sènt mia de öf, de fati ‘l Kaiserschmarren l’è mia ü piàt salàt, ma l’gh’à ü saùr delicàt e gustùs che l’è pròpe di piàcc dóls; pò per chèsto l’è mia giöst ciamàl la fritàda del Kaiser.

La risèta

Ol Kaiserschmarren l’ pöl ès preparàt in tàte manére, però de sólet la ciara del öf, separàda dal rós, l’è sbatìda e montàda a nif, intàt ol rós del öf l’ vé mes-ciàt col söcher e apéna i è bèi mes-ciàcc ‘nsèma gh’è de zontàga, a belasì, ‘mpó de farina, ‘mpó de lacc, ü falì de sal e se s’völ pò ach ‘mpó de öa pasa e de pinòi. A la fì gh’è de mes-cià chèsta pastèla col ciàr de l’öf montàt a nif e pò bötà töt ‘n padèla ‘ndóe s’gh’à de ès zamò fai culà ü bèl tòch de bötér. In padèla l’impàst l’ gh’à de doràs bé e per chèsto l’è mèi che l’ sìes mia piö ólt de 1 ghèl e pò gh’è de ultàl e fal a tòch col pirù ‘ntàt che l’cös.

Ingredièncc per 4 persùne:

5 öf,

50 gram de söcher,

250 gram de farina 00 pasàda in del crièl,

0,4 lìter de lacc,

1 prìza de sal,

1 bràca de öa pàsa,

80 gram de bötér,

söcher a vél,

marmelada de zödegn.