Crocus albiflorus

Crocus albiflorus Kit.
	; Fiùr de Crocus albiflorus
Classifigazion sientífiga
Regn:	Plantae;
Division:	Magnoliophyta;
Clas:	Liliopsida;
Ùrden:	Asparagales;
Famìa:	Iridaceae;
Sota-famìa:	Crocoideae;
Stìrpa:	Croceae;
Zèner:	Crocus;
Spéce:	C. albiflorus;
Nomm binomial
	Crocus albiflorus; Kit., 1814

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa bresàna moderna.

El Crocus albiflorus Kit., 1814 l'è 'na piànta erbàcea de la famìa delle Iridaceae, fàcil de troà 'ndèle zòne alpìne e tìpica per la sò fiuridüra a la fì de l'envéren.

Descrisiù

L'altèsa de la piànta la vària dei 5 ai 15 ghèi. La fùrma biològica l'è de geòfita bulbùza (G bulb), cioè i è piànte erbàcee perèni che pórta le gème en puzisiù soterànea. Quan che la stagiù l'è mìa adatàda le g'ha mìa órghegn aèrei e i böcc i se tróa 'ndèn órghen che stà sotatèra e che 'l se ciàma bùlbo.

Raìs

Le raìs i è fascicolàde e le part a la bàze del bùlbo.

Gamp

Pàrt ipogèa: la part sotatèra del gamp l'è 'n bùlbo de fùrma rotónda o 'n bris schisàda ai pòli, condèle tòneghe fibrùze; endèla part piö àlta le fìbre i è sitìle (0,1 mm) e le fùrma cóme 'na rét.
Part epigèa: la part che ànsa sö del teré l'è 'n scàpo cürt cürt o adiritüra quàze inezistènt, de fùrma cilìndrica che 'l pórta diretamènte 'l fiùr.

Fòie

Gh'è apéna dèle fòie lónghe che part de la bàze e che vé fò diretamènte del bùlbo che stà sotatèra; le pöl véser dò o trè; le g'ha fùrma lineàr-laminàda ma sitìla condèna strìscia piö ciàra 'n mès che cór longitudinàl (l'è 'na scanaladüra); la bànda 'nsìma l'è culuràda de vért scür, chèla de sóta la tìra al biànch; l'òrlo l'è apéna apéna riultàt endré, envéce le parcc terminài le se piéga 'n zó. Dimensiù de le fòie: larghèsa 2 – 4 mm; longhèsa: compàgn dei fiùr.

Enfiurescènsa

La 'nfiurescènsa l'è furmàda de 'n fiùr sul (de rar du), i è mìa prufumàcc e i è 'nciurciàcc sö 'ndèna spàta membranùza. La fùrma l'è chèla de 'n tübo drit e lóch che 'ndèla part terminàl el se dèrf con 6 segmèncc (tépali).

Fiùr

La strütüra del fiùr l'è chèla tìpica de le monocotilédone: en peregóne con tré tépali dópe de tìpo curulì e de culùr de sòlet biànch (o viòla). I è fiùr ermafrudìcc, atinomòrf, tetracìclich (con 4 vertezèi: du vertezèi del peregóne + androcèo + ginecèo) e trìmeri (i vertezèi i è furmàcc de tré parcc). La longhèsa del fiùr l'è tra i 13 e i 35 mm.

Fröcc

El fröt l'è 'na càpsula loculicìda bislónga furmàda de tre vàlve (càpsula triloculàr). La somésa che gh'è dét endèl fröt l'è nömerùza e de fùrma globulàr. La somésa la vé a madürà 'ndèi més de màgio o zögn.

Fitosociologìa

Del pónt de vìsta fitosociològich el Crocus albiflorus el fa part de la comunità vegetàl:^[1] :

Formasiù : comunità de le macro- e megafòrbie terèstri

Clas : Molinio-Arrhenatheretea

Urden : Arrhenatheretalia elatioris

Aleànsa : Triseto-Polygonion

Sinònim botànich

Crocus appendiculatus A. Kerner ex Maw (1878)
Crocus coeruleus Weston (1771)
Crocus heuffelianus Herbert (1847) subsp. albiflorus (Kit.) Nyman (1882)
Crocus pygmaeus Lojac. (1909)
Crocus vernus Auct. non Hill.
Crocus vernus (L.) Hill. subsp. albiflorus (Kit.) Asch. & Graebn.
Crocus vernus (L.) Hill. Subsp. parviflorus Neilr.
Crocus vilmae Fiala

Galerìa fotogràfica

Località : Valmorel, Limana (BL), 800 m s.l.m. - 5/4/2008
Località : Pian di Coltura, Lentiai (BL), 800 m s.l.m. - 13/03/2007
Località : Pian di Coltura, Lentiai (BL), 800 m s.l.m. - 13/03/2007

Bibliografìa

Maria Teresa della Beffa, Fiori di campo , Novara, Istituto Geografico De Agostini, 2002 .
Maria Teresa della Beffa, Fiori di montagna , Novara, Istituto Geografico De Agostini, 2001 .
Giacomo Nicolini, Enciclopedia Botanica Motta. Prim volüm, Milano, Federico Motta Editore, 1960. pag. 773
Sandro Pignatti, Flora d'Italia. Volume terzo, Bologna, Edagricole, 1982. pag. 421 ISBN 8850624492
AA.VV., Flora Alpina. Segónt volüm, Bologna, Zanichelli, 2004. pag. 1092
Alfio Musmarra, Dizionario di botanica, Bologna, Edagricole,

Riferimèncc

↑ AA.VV. Flora Alpina. 2004 Zanichelli Bologna

[1] AA.VV. Flora Alpina. 2004 Zanichelli Bologna

[1]