Và al contegnud

Canton Grisun

De Wikipedia
(Rimandad de Canton Graubünden)

Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.
Canton Grisun
Canton
Canton Grisun - Bandera Canton Grisun - Stema
Canton Grisun - Sœmeanza
Canton Grisun - Sœmeanza
Dats aministrativ
Nom ofiçal Grigioni, Chantun Grischun e Graubünden
Stat Svìzzera
Capital Coira
Lengue ofiçai todesco stàndar svìsaro, Lengua rumancia e lèngua italiana
Oltre lengue Lengua walser, lèngua italiana, Lengua rumancia, Lengua lombarda e Lenga dij segn dla Svìssera italian-a
Nassida 1803
Politega
President
Orgen lejislativ Gran Consili
Territore
Coordinade 46°45′N 9°30′E / 46.75°N 9.5°E46.75; 9.5
OSM 1686631
Voltituden 585 m s.l.m
Superfix 7 105,39 km²
Abitants 198 379 ab.
(31 dicember 2018)
Densitaa 27.92 ab./km²
Confin Canton Tisin, Canton Glarona, Canton Uri, Canton San Gal, Vorarlberg, Tirol, Lombardia, Südtirol, Trentin-Sudtirol, Pruvincia de Com, Pruvincia de Sundri, Gravedona, Liv e Dòss
Fus orari UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Codex ISO 3166 CH-GR
Sigla autom. GR
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Canton Grisun - Localizazion
Canton Grisun - Localizazion
Sit istituzional


El Canton Grisun (tudesch: Graubünden; rumanc: Grischun; frances: Grisons, talian Grigioni), l'è el püssee grand e el püssee uriental di 26 canton de la Svizra. Insema al Tisin, l'è vün di dü canton induè che se la parla la lengua lumbarda.

I lengh in del Cantun Grisun

El cantun Grisun a l'è l'ünegh cantun svizer che 'l gh'ha trì lenguf ufiziaj: el tudesch, el rumanc e 'l talian. El lumbard l'è la quarta lengua, ma l'è mia recugnussüü ufizialment. El Grisun a l'è l'ünegh cantun de lengua rumancia.

I dialet tudesch del Grisun fan part de dü grüp principaj:

  • el tudesch svizer che'l se parla in de la capital Coira e in de la püssee part del cantun;
  • el tudesch walser, che'l se parla in di enclav e isul lenguistich walser che gent del Vales i aveva fundaa in del temp medieval.

El dialet de Samignun, l'ünegh dialet svizer che'l fa part del grüp di dialet tirules (bavares-austriach).

Cinch dialet principaj (ses cunt el Jauer) fan part de la lengua rumancia: el Sursilvan, el Sutsilvan, el Surmiran, el Puter e'l Vallader. El rumanc al gh'ha anca una furma standard cumüna, ciamada rumantsch grischun.

In del teritori con lengua ufiziala taliana, se parlen di dialet lumbard alpin.

Abitant e maderlengua (2000):

tudesch: 127'755 (68%)
rumanc: 27'038 (14%)
talian: 19'106 (10%) (al tira dent anca el lumbard)
alter: 13'159 (8%)
I distret di Grisun

El cantun a l'è dividüü in 'sti distret chì:

Ligam de föra

[Modifega | modifica 'l sorgent]

Sit ufizial