Bransach
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
Branzagh Comun | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Dats aministrativ | |||||
Stat | Itàlia | ||||
Rejon | Piemont | ||||
Provinça | Provincia de Nuvara | ||||
Capolœg | Bellinzago Novarese | ||||
Politega | |||||
Sindeg | |||||
Orgen lejislativ | Consili comunal | ||||
Territore | |||||
Coordinade | 45°33′02.65″N 8°38′59.17″E / 45.550737°N 8.649771°E | ||||
OSM | 45285 | ||||
Voltituden | 192 m s.l.m | ||||
Superfix | 39,18 km² | ||||
Abitants | 9 407 ab. (1º genar 2023) | ||||
Densitaa | 240.1 ab./km² | ||||
Confin | Caltignaga, Camra, Lonaa Pozzoeu, Mum, Vlésc e Nosaa | ||||
Fus orari | UTC+01:00 e UTC+02:00 | ||||
Varie | |||||
Prefiss | 0321 | ||||
Codex postal | 28043 | ||||
Sigla autom. | NO | ||||
Codex ISTAT | 003016 | ||||
Codex catastal | A752 | ||||
Sant protetor | Clemente I | ||||
Cl. climatega | |||||
Cl. sismega | |||||
Localizazion | |||||
Sit istituzional |
Branzagh (nom ufizial in italian: Bellinzago Novarese) l'è un cumün de la Pruvincia de Nuvara.
El gh'ha ona popolaziun de 9 713 abitàncc (dàto del Desember 2013[1]), cunt ona superfis de 39,3 km² e ona densità de popolaziun de 247 ab./km².
El paes el cunfina cun la Pruvincia de Milan (cumün de Nusaa) e cun quela de Vares (cumün de Lunaa Puzzö) e 'l se tröva in sü i spund del fiüm Tisin.
Evoluzion demografega
[Modifega | modifica 'l sorgent]L'andament del nümer de abitant del cumün de Bransach l'è mustraa in de la tabela chi de sutta
Nümer de abitant
Cultüra e tradizziun
[Modifega | modifica 'l sorgent]Esempi del dialet de Branzagh
[Modifega | modifica 'l sorgent]Un om al gh'eva dü matai.
E 'l püssè gióvan ad lui l'ha dii al par: “Par, dam la part ad la roba ch'am partuca!” e 'l par al gh'ha dai al sé toch a tüi dü.
Da là a poch temp al matà püssè gióvan l'ha tirà riva tütcoss, e s'ha 'ndai in pais lunten, e là smorbia cum l'eva e poch da bon, a s'ha mangià ogni grazia di Dii ch'al gh'eva.
E dopo ch'l'ha 'vü mangià tüt, inda cul pais ha gnü una gran calastria, e inura l'ha cmanzà a 'vègh dabsogn.
E l'è 'ndai e s'è matü a fè 'l sarvitù inda vün da cul pais, ch'a 'l mandà in di sé caimp a cürè i porscii.
E tanta l'eva la fam ch'al feva ga gh'eva fin scoss ad mangià 'l sgarobia ch'i mangevan i porscii, ma nzün agh na deva.
Inura 'l matu l'ha cmanzà a pansègh denta, e 'l zeva tra lü: “Mu par al mantegna tancc sarvitui che 'gh manca propia nuta, e mangian ogni grazia da Dii, e mì mòra dla fam!
Mì ciaparò sü e j'andarò a mu par e 'gh zarò: Par mì, j'hò pcà contra 'l ciel e dadnain da tì;
Mì son degn piü ad vess ciamà té matà; tegnam, per carità in cà tóga comè vün di té sarvitui”.
Lü dunca l'ha ciapà sü e l'ha 'ndai da su par; e quand su par l'ha vüst a gnì da lunten, al gh'ha 'vü scarazion; l'ha corü e s'ha bütagh al cöl e l'ha basà.
E 'l matà a gh'ha dii: “Mì j'ho pcà contra 'l ciel e dadnain da tì, e son degn piü ad vess ciamà té matà”
Ma 'l par l'ha dii ai sé sarvitui: “Purtè chì i pagn püssè bii e vistìl, e matìgh un anela in dii e i cuzei in di pii;
e amnè fora 'l vidil ingrassà e mazzèl, e mangiuma e stuma legar:
parchè ist mé matà l'eva mürt e l'è tornà viv, i l'eva pardü e l'ho trogà ancura”. E s'hann matü a fè una gran festa.
Indu cul moment 'l matà püssè grand l'eva fora in di caimp; e quand l'è turnà e l'è stai bela riva a cà, l'ha sintü che denta a 's baleva e 's soneva a tüt andè.
E vüst fora vün di sé sarvitui, a gh'ha ciamà cuss l'eva cul manesg ch'as feva in cà.
E lü gh'ha dii: “Al té fradì l'è gnü cà 'ncura e tu par, par la contantezza l'ha mazzà 'l vidil ingrassà da sgià ch'l'è gnü cà sen e salva”.
Ma lü l'è gnü rabià e l'ha mia vorsü andè 'n cà; ma su par l'è gnü fora a praghèl d'andè denta.
Ma lü a gh'ha dii al par: “Mì l'è sgià tancc agn ch'it fagh al sarvitù, e cul t'am cmandeva l'ho sempar fai guantir; epüra ti te m'é dai nianca una vota un cavret da mangè e stè legar cun i mè camarada.
Ma par ist té matà ch'l'ha mangià tüt insama al vacasc, una vota ch'lè tornà cà, ti ta gh'é mazzà 'l vidil ingrassà”.
E 'l par a gh'ha dii: “Car al mè matà, ti t'è sempar con mì, e tüta la roba méia l'è tóga.
Dunca absogneva fè festa e fè baldoia, parchè ist té fradè l'eva mürt e l'è gnü viv, l'eva pardü e l'è stai trogà 'ncura”.
(Antonio Rusconi, I parlari del Novarese e della Lomellina, 1878)
Riferiment
[Modifega | modifica 'l sorgent]- ↑ Statìstiche demogràfiche ISTAT. Statìstiche sö la popolasiù del Istitùto Nasiunàl de Statìstica relatìve al 31 de Dezember 2013.
Alter pruget
[Modifega | modifica 'l sorgent]- Wikimedia Commons el gh'ha dent imagin o alter archivi su Bransach
Vus curelaa
[Modifega | modifica 'l sorgent]