Và al contegnud

Norimbèrga

De Wikipedia

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.



Norimbèrga
Comun
Norimbèrga - Bandera Norimbèrga - Stema
Norimbèrga - Sœmeanza
Norimbèrga - Sœmeanza
Dats aministrativ
Nom ofiçal Nürnberg
Stat Germania
Land Baviera
Distret
Circondari
Politega
Sindegh Marcus König
(1º magg 2020)
Territore
Coordinade 49°27′14″N 11°04′39″E / 49.453889°N 11.0775°E49.453889; 11.0775
OSM 62780
Voltituden 209 m s.l.m
Superfix 186,45 km²
Abitants 523 026 ab.
(31 dicember 2022)
Densitaa 2805.18 ab./km²
Confin Fürth, Erlangen, Erlangen-Höchstadt, Nürnberger Land, Roth, Schwabach, Fürth e Oberasbach
Fus orari UTC+01:00, UTC+02:00 e Central European Time
Varie
Prefiss 0911
Codex postal 90402–90491
Sigla autom. N
Sant protetor Sebaldo da Norimberga
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Norimbèrga - Localizazion
Norimbèrga - Localizazion
Sit istituzional



Norimbèrga (en todèsch: Nürnberg: endèla parlàda francóne: Nämberch) l'è 'na cità todèsca sitüàda 'ndèl Land de la Baviera, 'ndèl distret de la Média Francònia (Mittelfranken). La g'ha 511 628 abitàncc (dato del 31. des 2016). Dòpo la fì de la Segónda Guèra Mondiàl l'è stàda séde del tribünàl ciamàt a giüdicà i dirigèncc del regìme nazìsta responsàbii dei crìmegn de la Shoah.


Informasiù generài

[Modifega | modifica 'l sorgent]
Panoràma de la cità ècia

Norimbèrga l'è 'na cità extra-circondariàl (kreisfreie Städte) che völ dì che la fà circondàre (Kreis) de per sò cönt.

L'è la segónda cità piö grànda de la Baviera dòpo de Mònaco e la piö grànda de la regiù de la Francònia. Sitüàda a 7 km de la cità de Fürth, a 17 km de Erlangen e a 15 km de la cità de Schwabach, ensèma a chèste trè cità la fùrma l'àrea metropolitàna de Norimbèrga che la pàsa 'l miliù e duzentmìla abitàncc[1] e l'è giöna de le piö 'mportànte conurbasiù de la Germania.


La cità 'ndèl 1493 (de: Crònache de Norimbèrga)
I mür de Norimberga

La prìma mensiù de la cità l'è del 1050 (endèn docümènt de Imperadùr Enrìco III del Sacro Romano Impér), e l'ìa citàda col nòm de Nuorenberc. Endèl 1219 l'imperadùr Federìco II elò ghe cuncidìa el privilégio de ciamàs "cità lìbera" e de goernàs de per sò cönt per mès de istitüsiù autònome. La cità la s'è sgradìda fò 'ntrà i sècoi XV e XVII gràsie a le atività comerciài che i sò citadì i 'ntratignìa con töta l'Europa (ma 'n particolàr coi Paés Bas e l'Itàlia). Pò a l'atività cültüràla e artìstica l'è intènsa e 'l sò personàgio piö cunusìt i'è stacc el pitùr Albrecht Dürer, el scultùr Peter Vischer e 'l cartògrafo Martin Behaim.

Dòpo che gh'è stat scuprìt l'Amèrica, Norimbèrga l'è restàda 'n pó taiàda fò de le nöe vìe comerciài e dòpo la Guèra dei Trent'àgn l'è cuminciàda 'na lènta decadènsa che la s'è fermàda apéna 'ndèl sècol XIX quan che g'ha cuminciàt a nàser e a sgrandìs fò la 'ndüstria dei zögàtoi.

Ai tép de la Germania Nazìsta, Norimbèrga la g'ha ìt en ruòlo 'mportànte come séde dei radùni pulìtich al Zeppelinwiese. L'è stat apò a'l pòst endóche gh'è stat emanàt le légi rasiài del 1935. A la fì de la Segónda Guèra Mondiàl, l'è stàda séde del tribünàl speciàl dei Aleàcc mitìt en pé per giüdicà i criminài de guèra nazìsti.



Cità 'nzemelàde

[Modifega | modifica 'l sorgent]

Galerìa de fóto

[Modifega | modifica 'l sorgent]

Colegamènc estèrni

[Modifega | modifica 'l sorgent]
Wikimedia Commons
al gh'a dent roba culegada a:


  1. Gemeindeverzeichnis des Statistischen Bundesamts