Misura

Articol di 1000 che tucc i Wikipedie gh'hann de havégh
De Wikipedia
bussola Desambiguazion – Qell articol qé al parla de la misura fisega. Se ta seet dree a circar dei olter signifegads, varda teoria de la misura.
Lombard Quell articol qì l'è scrivud in Lombard, cond l'ortografia Scriver Lombard.
Model del qilogram standard conservad al National Institute of Standards and Technology del EUA.

Una misura l'è un valor numerig o la grandeza de un atribud fiseg de un ojet, come per esempe la lonjituden, la capacitaa, ol volum o 'l pes, otegnida per sperimentazion cond un di metodi empireg e esprimida segond una di grandeze costante, i unitaa de misura, determinade per ognuna da la so norma standard, come al pœl vesser ol meter, ol liter o 'l qilogram. Ol misurar l'è 'l process per a rivar a otegnir 'l valor d'una determinada misura.

La metrolojia l'è la branca de la scenza qe la se ocupa de studiar i misure e de stabilir i unitaa de misura. Ol process del misurar de spess l'è fait col dovrar un strument de misura, come un rigell o un meter, una balança, un barometer, un amperimeter o un velocimeter. Tœts qests arnes i è stait calibrads per comparazion cond una unitaa de misura.

Ol misurar una determinada grandeza l'è una stima e la comporta semper la presenza de un error sperimental, semper cond un cert grado d'incerteza. Donca, la riduzion de la incerteza al sarà un di principi fondamentai del lavorar de la metrolojia. Se considera qe i error de misura i g'habie una distribuzion normala al cambiar del valor real de la grandeza misurada, sota quest presupost ol misurar al g'havrà tri components:

  • ol valor stimad
  • ol marjen d'error o d'incerteza
  • ol livell o intervall de confidenza, la probabilitad qe 'l valor stimad al sives dent ol marjen d'error

Esempe:

  • 2,5 m (± 0,01 m), l'indica una misura de lonjituden de 2,5 meter cond una incerteza d'1 centimeter.
  • 2,5 m (± 0,01%), l'indica una misura de lonjituden de 2,5 meter cond una incerteza de 0,2 millimeters.
  • 2,5 m (± 1-2), l'indica una misura de lonjituden de 2,5 meter cond una incerteza de 2 centimeter.

La misura l'è un concet fondamental de la scenza, e l'è un di principi qe i la carateriza e i la diferenzia da la pseudoscenza. L'è relativament facil costruir una teoria sora un aspet de la natura, però l'è molt dificel far-l col seguir ol metodo scentifeg qe l'implica la necessitaa de predir i misure con granda precision. Ol misurar l'è fondamental anc'pò in di olter camp come la industria, 'l comerçar, l'injegneria, la construzion o l'eletronega.