Marmolada

De Wikipedia

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.


Ol giasér de la Marmolàda
Ol panorama da la sìma de la Marmolàda: se èt ol Saslónch 'l Saspiàt e 'l Sèla
La Marmolàda ésta da Malga Ciapela

La Marmolada (Marmoleda ‘n ladì) l’è ü mut, o per ès piö precìs l’è ün insèma de mucc, de pónte e de crèste, che i se tróa tra la pruìnsa de Trènt e la pruìnsa de Belü. La Marmolàda, co i 3.343 méter söl lièl del mar de la Pónta Penia, l’è la sìma piö ólta di Dolomìti e fò sura l’a gh’à ‘l giasér piö grant di Dolomìti: pròpe per chèste sò particolarità l’è suernominàda “la regina di Dolomìti”. Ol giasér ‘l se tróa a roèrs, cioè de la banda a mut (nòrt) e apéna sóta ‘l giasér l' se tróa 'l pas Fedaia e ‘l lach Fedaia che i sepàra la Al de Fasa che l’è ‘n pruìnsa de Trènt da la Al Petorina che l’è ‘n pruìnsa de Belü ‘n Vèneto.

Per scià[Modifega | modifica 'l sorgent]

Per scià sö la Marmolàda gh’è de ciapà trè fünivìe che, öna dré l’ótra, i part da Malga Ciapela (1.446 m.) e i rìa sö ‘nfina a Pónta Ròca a 3.269 méter. Fina a la fì del sécol XX s’pödìa rià sö ‘nsìma pò a partì dal Fedàia e s’pödìa scià pò töt l’estàt.

I prim a rià sö ‘n sìma[Modifega | modifica 'l sorgent]

I prim a rià sö ‘n sìma a la Marmolàda i è stacc ol 28 de Setèmber del 1864 ol grant iscaladùr aüstrìaco Paul Grohmann e dò güide de Cortìna, ‘l Angelo Dimai e ‘l Fulgenzio Dimai. Chès-ce trì scaladùr i è pasàcc da la banda a roèrs, ‘ndóe gh’è ‘l giasér, menimà ‘l versànt piö periculùs e complicàt de scalà l’è chèl metìt a mesdé, ‘ndóe i pàsa i funivìe e ‘ndóe gh’è öna parét de préda de quàze 1.000 méter de dislièl.