Licee Cantonal de Lugan

De Wikipedia
(Rimandad de Licee de Lugan)
Lombard Quest articol chì l'è scrivud in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda
El Licee

El Licee Cantonal de Lugan a l'è vun di Licee del Canton Tesin, el prim che l'è stad fad su in del Canton, sit in sui rive del Lagh, a la fin del Cassaraa.

Storia[Modifega | modifica 'l sorgent]

In del 1852 el Gran Consili el scerniss de secolarizà i istitut de istruzzion e donca el fa su el Licee Cantonal, a Lugan, e ses ginnasi per tut el Canton. Istitutid per volontà soratut del Steven Franscin e del Carla Catani, ghe dann subet 'n impronta assee tecnega e scentifega, tant de tacàgh una scoeula per camaster, che la deventarà poeu per ingegner tecnegh, perchè voleven fà sortì el Canton del so stat de arretrateza economega. I prim agn del licee inn stad gram, vist che la sgent la sutava a andà in di istitut catolegh, ma cont el temp el fa pussee de sucess. In del 1904 l'è spostad in d'un noeuv palazzi, progetad de l'August Guidin.

La filosofia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Catani, Franscin e Lavizzari eren esponent del penser liberal e laicista e pontaven a reversà el monopoli ideologich che 'l gh'haveva la Gesa, a quell temp istrutora de la pupart di ticines, donca hann mitud l'insegnament de 'na filosofia empiristega e antimetafisega: l'evoluzzion del programa de filosofia l'è andad compagn de quell de l'evoluzzion de la politega del Canton: dopo del 1865 l'è andada dree a 'na vision kantiana e poeu a 'na vision storicista, tute con l'oposizzion di conservator.

Quand che, in del 1877, vann al poder, fann propi una "contrareforma" del licee, a meter su 'me diretor un prevet, e tachen a insegnà una vision del mond catolega e anti-modernista, roba che la va inanz fina a la revoluzzion liberal del 1890.

Diretor[Modifega | modifica 'l sorgent]

Ligam de foeura[Modifega | modifica 'l sorgent]

Bibliografia[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Romano Amerio, Il Palazzo degli Studi di Lugano. 1904-1979, Lugano, 1979, OCLC 635851753.

Vos corelade[Modifega | modifica 'l sorgent]