Liütt
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
El liütt l'è un gener de strüment müsegal cunt i cord, donca al tö part in de la categuria de i cordofun.
Strutüra
[Modifega | modifica 'l sorgent]El liütt al gh'ha una s'cena tunda e bislunga, fada de list de legn. Al gh'ha una front piada, cunt un coll ch'al gh'è intacaa sö. Despöss a chij cord chì, a gh'eren cord ligaa al coll, induve el sunadur al schisciava giò per sunàggh i nott. Chij cord chì i eren ciamaa tast. La part de front del corp a l'è fada de tòcch pian de legn, e cugnussüü cumè la tavula armonega. La gh'ha un bell büss decuraa in del senter ch'a l'è ciamaa rösa.
Storia
[Modifega | modifica 'l sorgent]I so av
[Modifega | modifica 'l sorgent]
El prim liütt l'è staa purtaa in Spagna de i Mor. Olter pöden vess staa purtaa in Europa de i ter arabich. El liütt l'è vön di av de la ghitara classega.
El liütt l'è staa prima sunaa cunt un pleter per spizzegà i cord. Püssee tard s'è passaa a sunàj dumà cunt un did.
Dürant el Renassiment, i henn staa designaa liütt püssee grand. La grand part di liütt a chel temp lé i even sett o vot grupp de cord. Di növ gener de liütt henn staa inventaa: vön l'era la teòrba. Un olter mudel l'è staa l'arciliütt.
In de la müsega classega Europea el liütt l'è staa vultaa in del clavisembul, e in del mandulin.
Incö a gh'henn olter mudej de liütt anmò sunaa in Grecia, Türchia, e in di pais parlancc l'arab. El liütt del Renassiment a l'è anmò sunaa incö, in di pais ucidentaj, cume el liütt tudesch che al ven sunaa a l'istessa manera de una ghitara.
Urigin del nomm
[Modifega | modifica 'l sorgent]Vön ch'el fà sö o mett a post i strümencc müsegaj l'è un liüter, ch'al ven de la parola liütt. La parola liütt la ven del Arabich Al-Uud, un strüment a corda del Medi Urient.