Làsio
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
| Làsio | |
|---|---|
 | |
| Superfiss: | 17.203 km² |
| Pupulazión: | 5.664.714 abitant |
| Densità: | 328 ab./km² |
| Pruvinz: | Rieti, Viterbo, Roma, Latina e Frosinone |
| Capolögh regiunal: | Roma |
| Sit: | www.regione.lazio.it |
 | |
El Làsio (nòm uficiàl: Regione Lazio) l’è ‘na regiù aministratìva de l'Itàlia centràla che g’ha de piö de 5,6 miliù de abitàncc (stìme ISTAT del setèmber del 2009). El capolöch l’è Roma. El Làsio l’è sitüàt sö la còsta del mar Tirreno, el cunfìna a nordèst co la Toscana, a nòrt co l'Umbria, a nord-est co le Marche, a est co l'Abruzzo e ‘l Molise, e a sudèst co la Campania.
Endèl teretóre del Lasio gh’è dét apò a ‘l stat del Vaticano.
Diviziù Aministratìva
[Modifega | modifica 'l sorgent]
Le sédi principàle de la Giunta e del Conséi de la Regiù Làsio le se tróa a Roma.
El Làsio l'è dividìt en sich pruvìncie:
- Pruvincia de Frosinone
- Pruvincia de Latina
- Pruvincia de Rieti
- Pruvincia de Roma
- Pruvincia de Viterbo
Geografia
[Modifega | modifica 'l sorgent]
El Làsio lè sitüàt söl versànt medio-tirrenico e 'l cuàrcia zó ‘na superfìce de 17.203 km² de teretóre de la penìzola italiana, dei Penìn al mar Tirren.
La murfulugìa del teretóre l’è mìa omogènea e ànse la se caraterìza per la sò eterogeneità, con la prevalènsa de zòne de mut e de culìna. Le pianüre i è colocàde suratöt de le bànde de la còsta.
L’ambiènt de culìna el reprezènta el 54% del teretóre, el 26,1% i è zòne de mut e 'l 20% che rèsta i è pianüre.
A pàrter del nordòvest de la regiù se tróa tré grùpi muntuùs diferèncc de dimensiù modèste: i Mucc Volsini, i Mucc Cimini e i Mucc Sabatini. Le caraterìstiche 'n cümü de chèsti sistémi i è l’urìgin vulcànica, testemognàda de elemèncc geològich, e la prezènsa en ògn'ü de 'n lach: el Lach de Bolsena söi Volsini, el Lach de Vico söi Cimini e ‘l Lach de Bracciano söi Sabatini.
Endèla part orientàl del Làsio gh'è i mucc piö alcc de la regiù, che rìa a 2458 méter söl leèl del mar coi Mucc de la Laga (Mut Gorzano). Sèmper a oriènt gh'è apò i Mucc Reatini, i Mucc Sabini, i Mucc Simbruini e i Mucc Ernici.
Endèl Làsio meridiunàl, a pàrter dei Còi Albani, gh'è töta 'na série de óter sistémi muntuùs che cór en paralél ai Apenìni, dei quai i è separàcc de la àl de la Vall latina endóche cór i fiöm Sacco e Liri-Garigliano, che 'i và a finì 'ndèl Mar Tirren de le bànde del cunfì co la Campania; se tràta dei Mucc Lepini, dei Mucc Ausoni e dei Mucc Aurunci.
Pò a i Còi Albani, de dimensiù mìa tat grànde, i è de urìgin vulcànica, e pò a ché i lach i è nömerùs: i lach de Albano e de Nemi, chèl oramài sügàt de Ariccia e i laghècc fòsii de Giuturna (al intèrno del Foro romano, de le bànde del Tempio de Vesta), Val Marciana (Grottaferrata) e, envèrs el Nòrt, de Pantano Secco (Mut Compatri), Prata Porci (Tuscolo) e Castiglione (o lach de Gabii).
La zòna de Roma l'è ocupàda de l'Agro Romano che 'l rìa zó, sèmper dré a la còsta, enfìna 'ndèl Agro Pontino, che prima de la bunìfica ezeguìda 'ndèi agn del 1930 al 1940, l'ìà töt palüdùs.
La còsta del Làsio l'è regolàr, bàsa e sabiùza; ma gh'è estès de le sporgènse, compàgn del Capo Linaro a sud de Civitavecchia, la boca del fiöm Tevere 'ntramès ai cümü de Roma e Fiumicino; a sud del fiöm gh'è 'l promontóre de Ansio e Nettuno, el Mut Circeo e 'l promontóre de Gaeta, mia delóns del cunfì co la regiù de la Campania.
Própe 'n mìra a Gaeta gh'è le Isole Ponziane, sés ìzole picinìne töte de urìgin vulcànica.
El Tevere l'è 'l fiöm principàl de la regiù; el rìa zó de l'Umbria, prima condèn andamènt 'nvèrs sud-est, ma pò 'l gìra, 'nvèrs sud-ovest, per streersà töt l'àgher romano 'nfìna al mar.
Cità principàle
[Modifega | modifica 'l sorgent]Ché sota se ripórta la tabèla co la popolasiù dei cümü principài del Làsio.
| Pos. | Comune | Prov. | Abitanti |
|---|---|---|---|
| 1 | Roma | RM | 2.732.591 |
| 2 | Latina | LT | 117.781 |
| 3 | Guidonia Montecelio | RM | 81.424 |
| 4 | Aprilia | LT | 69.271 |
| 5 | Fiumicino | RM | 66.510 |
| 6 | Viterbo | VT | 62.441 |
| 7 | Pomezia | RM | 58.621 |
| 8 | Tivoli | RM | 55.629 |
| 9 | Velletri | RM | 52.647 |
| 10 | Civitavecchia | RM | 52.196 |
| 11 | Anzio | RM | 52.192 |
| 12 | Frosinone | FR | 48.215 |
| 13 | Rieti | RI | 47.819 |
Galerìa de fotografìe
[Modifega | modifica 'l sorgent]-
-
-
-
-
-
-
-
Municipio
Latina -
-
-
-
-
-
Riferimèncc
[Modifega | modifica 'l sorgent]
|
Region d'Italia |
|
|---|---|---|
| Abruzz • Basilicada • Calabria • Campania • Emilia-Romagna • Friul-Venezia Giulia • Lazzi • Liguria • Lombardia • March • Molis • Piemont • Puja • Sardegna • Sicilia • Toscana • Trentin-Sud Tiroeu • Umbria • Val d'Aòsta • Veneto | ||