Johann Gutenberg

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Chèll articòl ché l'è adóma ü sbòss. Se vóter sì bù de mètega dént vergót de piö, preocüpès mia e próega. Issé de ìga ön'idéa de töcc i óter sbòss, ardì qé.

Chèlla us ché la gh'ha mia di foncc o i è tròp póche. Per piasér, zónta di fóncc a la us. Issé de ìga ön'idéa di ótre us senza fóncc, ardì ché.

Johann Gutenberg (nòm entréch: Johann Gänsfleisch zur Laden zum Gutenberg) (nasìt entùren al 1398; mórt a Magónsa, en Germània, ai 3 de febrér del 1468) l'è stat en inventùr, tipògrafo e òrafo todèsch. El g'ha 'nventàt la stàmpa a caràter mòbii.

Inovadùr per vìa del üzo dei caràter metàlich mòbii, l'è cunsideràt l'inventùr de la stàmpa tipogràfica 'n Euròpa, aisebéche Bi Sheng, en Cìna el gh'ìa zamò 'nventàt i caràter mòbii de porcelàna en bèl tòch prìma ('ntra 'l 1041 e 'l 1048), e piö tàrde 'n lègn e 'n Corèa 'n metàl. Adognimòdo la sò 'nvensiù la g'ha revulusiunàt la maniéra tradisiunàla per la prudusiù dei lìber.

La sò 'nvensiù l'è cunsideràda come 'n avenimènt 'ntra i piö 'mportàncc del Rinascimènt, ma chèsto 'l g'ha mìa schiàt al Gutenberg de ìga 'na vìta difìcil. El vegnarà priàt de töt el sò materiàl de giü dei sò sòci, el Johann Fust, che 'l gh'ìa finansiàt l'impréza de stampà la Bìbia, e 'l vegnarà salvàt de la mizéria apéna gràsie al vèscof Adólfo II de Nassau che 'l ghe dunarà 'na pensiù a vìta e 'l tìtol de zentilòm de la sò córt.