Grado (GO)

Grado (en vèneto local: Gravo; en furlà: Grau; en slovéno: Gradež) l'è 'n cümü italià, de la regiù del Friuli-Venesia Giulia, en Pruvìncia de Gorisia. El g'ha presapóch 8.691 abitàncc, 'na superfìce de 114 km² e 'na densità de 76 ab./km². El cunfìna coi cümü de Aquileia (UD), Fiumicello (UD), Marano Lagunare (UD), San Canzian d'Isonzo, San Giorgio di Nogaro (UD), Staranzano, Terzo d'Aquileia (UD), Torviscosa (UD).

El teretóre del cümü de Grado el se estènt sö la lagüna che g'ha 'l stès nòm, la fóce del fiöm Isonzo, e 'l Mar Adriatich. El capolöch el se tróa sö l'ìzola piö grànda e l'è dividìt en divèrse zòne e riù (Isola della Schiusa, Colmata, Centro, Squero, Città Giardino, Valle Goppion - ex Valle Cavarera, Grado Pineta, Primero).

La lagüna l'è costelàde de 30 ìzole e la cuàrcia zó 'na superfìce de 90 km². Dòpo l'ìzola piö grànda, gh'è abitàt en piànta stàbil apò a l'ìzola de la Schiusa, colegàda a Grado con du pucc, e l'ìzola de Barbana.

Sö la teraférma, fà part del cümü de Grado la frasiù de Fossalon, 'na zòna agrìcola utignìda per bunificasiù endèla prìma metà del sècol XX.

De éder

Bazìlica paleocristiàna de Santa Fèmia e 'l Batistér
Bazìlica de Santa Marìa de le Gràsie

Cità 'nzemelàde

Bazìlica de Santa Fèmia, de dét
Spiàgia principàl
En cantù del cèntro stòrich
La Bazìlica de Santa Maria de le Gràsie]]
La diga e 'l mar che se riflèt endèla faciàda del Muzèo Nasiunàl de Archeologia Subacquea
Le vìle Bianchi