Giulio Aleni

De Wikipedia
Lombard Quest articol chì l'è scrivud in lombard, con la Noeuva Ortografia Lombarda
Mapa completa de tucc i paes publicada de l'Aleni con la Cina al center del mond

El Giulio Aleni (Bressa, 1582 – Yanping, 10 de sgiugn del 1649) l’è stad on gesuita, missionari, astronom, leterad, geograf e matematich lombard.

Biografia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Giulio Aleni: La la vita del Gesù

De bagai andad dent in la Compagnia del Gesù, in del 1610, l’è stad mandad in Cina indove l'è stad missionari per circa quarant'ann. El sbarca a Macao in del 1610 e per trii ann el se met adree a insegnà la matematica, a pensà che questa atività chì l'havairss favorid el sò inseriment in del mond cultural e in la socetà cinesa.

L’adota i vestid e i usanze cines e l’impara la lengua, che ‘l drovarà per scriver 25 liber, util per la sua opera de missionari e per propalà i conoscenze europee.

A l’è ‘l prim missionari cristian in del Jiangsi, el tira su di gese in del Fujian; a partì del 1619 l’opera a Hangzhou e Jiangzhou.

Rispetos de la cultura cinesa, de missionari el pensa costantement a portà la notizzia evangelica in di termin che i so uditor sien boni de capì. El scriv la vita del Gesù in vot volum, publicada a Pechin (1635-1637) e stampada diverse volte, per esempi in del 1887 in trii volum, e drovada anca di missionari protestant.

Coi letere el ten ona corispondenza con l'astronom Giovanni Antonio Magini e ‘l propala in del mond cines anca i conoscenze astronomiche e matematiche. L’è autor d’on mapamond che ‘l toeu su de noeuv quell del Matteo Ricci e ‘l so titol l’è Wan-kuo ch'uan-t'u, (Mapa completa de tute i Nazzion), publicad intorna al 1620.

A l’è autor d’on tratad de geografia, (Zhifang waiji) publicad in ses volum in del 1623.

Di cines l’è conossud come 艾儒略, Ai Ru-lue, e l’è ciamad cont el soranom de Confuci de l'Ocident.

A Bressa la figura de l’Aleni l’è stada ricordada in du convegni: el prim ch 'el s’è svolgiud del 19 al 22 de otober 1994 l'è intitolad al "Giulio Aleni S. J. (1582-1649), Missionary in China", el second l'è intitolad "Da Leno alla Cina. Dalla Cina a Leno”. In del 2009 l’è stada publicada, come prim volum de l'Opera Omnia, la traduzzion in italian del Zhifang waiji: se trata de la prima traduzzion in assolut del cines a ona lengua ocidental. El volum el gh’ha anca dent el test original e la mapa del 1623. El 26 de sgiugn del 2010 el roll storich de l’Aleni l’è stad al center d’on convegn "Incontro fra Oriente e Occidente" (Inconter infra Orient e Ocident) che’l s’è svolgiud poch temp fa. Ona mostra intitolada "Sulle tracce di Aleni" (Adree ai pedane de l’Aleni) la s’è svolgiuda del 26 de sgiugn al 11 de luj in la Villa Badia de Len. De sorapù i sò do liber Vita del maestro Ricci, Xitai del Grande Occidente (Vita del maester Ricci, Zitai del Grand Ocident), e Sante immagini del Signore del Cielo (Sante imagin del Signor del Cel) a inn stad presentad dò volte de la Fondazzion Civiltà Bressana, el 13 e ‘l 25 de otober del 2010.

Curiosità[Modifega | modifica 'l sorgent]

Anca se Aleni l’era nassud a Bressa, la sua famiglia era originaria de Len, in la Bassa Bressana. De chì el sò cognom latinizzad: "A Leni" o "A Lenis".

Bibliografia[Modifega | modifica 'l sorgent]

  • Modell:DBI
  • Modell:EI
  • Modell:Britannica
  • Modell:Catholic encyclopedia
  • Menegon Eugenio (1994): Un solo Cielo. Giulio Aleni S.J. (1582-1649). Geografia, arte, scienza, religione dall'Europa alla Cina, Grafo, Brescia,
  • Dudink, Ad. "Giulio Aleni and Li Jiubiao", in "Scholar from the West: Giulio Aleni S.J. (1582-1649) and the Dialogue between Christianity and China", T. Lipiello e R. Malek (eds.), 1997, pp. 129-200.
  • De Troia Paolo, a cura di (2009): "ALENI, Giulio, Geografia dei paesi stranieri alla Cina. Zhifang waiji, Traduzione, introduzione e note di Paolo De Troia", Brescia, Fondazione Civiltà Bresciana/Centro Giulio Aleni - contiene: MASINI, Federico, Premessa, pp. 7–10; mons. Luigi Bressan, L'Aleni e il contributo dei primi gesuiti alla cartografia della Cina, pp. 11–15; DE TROIA, Paolo, Introduzione, pp. 17–29; la traduzione del testo in italiano; la riproduzione del testo in cinese; inoltre fuori testo la Mappa dei diecimila paesi (Wangguo quantu).
  • CASTELNOVI Michele, Il Mondo raccontato ai Cinesi da Giulio Aleni (1623): Zhifang Waiji, in “Miscellanea di Storia delle Esplorazioni XXXVII”, Genova, 2011, pp. 7-39.
  • Gianfranco CRETTI e Xiu Feng HUANG, Xiu Feng, a cura di (2011): La Cina nella cartografia da Tolomeo al XVII secolo. I mappamondi di Matteo Ricci e Giulio Aleni, Brescia, Fondazione Civiltà Bresciana “Giulio Aleni” e Fondazione Internazionale “Matteo Ricci” di Macerata, 2011; ISBN 978-88-559-0047-8.
  • Daniello Bartoli, la Cina, Torino 1825, III e IV.
  • Louis Pfister, Notices biographiques et bibliographiques sur les Jésuites de l'ancienne mission de Chine, litogr., Shanghai 1891, n. 39.
  • Léon Wieger, Textes historiques, 2ª ed., II, Hien-hien, 1923, p. 1775.
  • Carlos Sommervogel, Bibliothèque de la Compagnie de Jésus, Bruxelles 1890 segg., I, coll. 157-160; VIII, col. 1603.
  • Henri Cordier, L'imprimerie sino-européenne en Chine: bibliographie des ouvrages publiés en Chine par les Européens au XVIIe et au XVIIIe siècle, Parigi 1901.