Giósep Ròta

Chèst artìcol a l'è scricc in Lombàrd, ortograféa bergamasca del Dücàt.

'l abàt Giósep Ròta (1720-1792, Giuseppe Rota in italià) l'è stacc ü religiùs, ü studiùs e ü scritùr lumbàrt.

La sò éta

Ol Giósep Ròta l'è nassìt a Bassà (Trevìs) de pàder bergamàsch e mama venessiana, l’ciapa la làurea zamò a vintü agn e l’deènta professùr a la càtedra de retòrega a l’Académia bergamasca de la Magione. Quach an piö tarde a l’passa a chèla del Seminàre Escoél, sèmper de Bèrghem, ‘ndo prèst a l’lassa la class de retòrega per dedicàs a chèla de filosoféa.

Insèma al insegnamét e a la poeséa, a quarant’agn a l’domanda de püdì tègn ol servésse pastoràl cóme preòst e la Cüria de Bèrghem la ghe dà ‘l incàregh de pastùr in Sità (Ólta), per la Césa de San Salvadùr.
Bé preparàt sö lèngue clàsseghe in del 1751 a l’iscrìv ü librèt sö la manéra de tradüs i vèrs scrécc in gréch e latì in di lèngue modèrne.

Ol Ròta in del 1785 a l’và a fà ‘l preòst in del Cümü de Leàt e quand a l’mör a l’lassa töt chèl che l’gh’à ai poarècc del paìs.

I sò òpere

Capitoli in dialetto bergamasco

In de la Bibiotéca Àngel Maj de Bèrghem i è conservàcc tace sò scrécc mai pöblegàcc e tra chès-ce l’è necessare regordà almànch l’òpera in sés méla esàmeter latì “Scutum Cordis” (ol Sacro Cör del Gesü) e chèla in itaglià “Adamo”, dedicada al podestà de Bèrghem Gian Fransèsch Correr.

In bergamàsch menimà l’è aütùr de quàter òpere prestigiuse de “poeséa, siènsa e filosoféa”, ch’i dà la misüra del valùr de la lèngua lombarda a l’par di ótre lèngue eüropée. In ùrden gh’è “A Iosèp Segónd – Sonèt co la cùa” del 1770 e i trì Capìtoi: chèl cóntra i spìricc fórcc, chèl cóntra i barzamì e ‘l tèrs sènsa tìtol (pöblegàd de póch agn coi sólcc de la Pruìnsa de Bèrghem, a cüra del istödiùs Ümbèrto Zanèt).

Per la sò condòta moràl sèmper drécia e fedél al Vangél e la sò poeséa fina, ol professùr Àngel Marchési a l’l’à paragunàd al Giósep Parini e 'l l'à ciamàt ol Parini bergamàsch.