Domat/Ems

De Wikipedia



Cuurdinàde: 46°50′N 9°27′E

Domat/Ems
Comun
Domat/Ems - Stema
Domat/Ems - Sœmeanza
Domat/Ems - Sœmeanza
Dats aministrativ
Nom ofiçal Domat/Ems
Stat Svìzzera
Canton Grisun
Distret Imboden
Politega
Sindeg
Orgen lejislativ Consili comunal
Territore
Coordinade 46°49′11.32″N 9°27′16.38″E / 46.81981°N 9.45455°E46.81981; 9.45455
OSM 1684071
Voltituden 586 e 991 m s.l.m
Superfix 24,22 km²
Abitants 8 037 ab.
(31 dicember 2018)
Densitaa 331.83 ab./km²
Confin Feldis/Veulden, Felsberg, Rothenbrunnen, Scheid, Tamins, Bonaduz, Rhäzüns, Coira e Malix
Fus orari
Varie
Prefiss 081
Codex postal 7013
Sigla autom. GR
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Domat/Ems - Localizazion
Domat/Ems - Localizazion
Sit istituzional


Domat/Ems a l'è un cumün svizzer del distret de Imboden. in del Canton Grisun. Al gh’ha pressapoch 7392 abitant e una süperfiss de 24.24 km², e al se tröva a una altitüden de 586 meter sura al livel del mar.

El cumün de Domat/Ems a l'è tacaa ai cumün de Bonaduz, Coira, Felsberg, Churwalden, Rhäzüns, Rothenbrunnen, Tomils, Tamins.

La conflüenza del Reno Anteriur cont el Renu Posteriur

El cunfin ocidental del cumün l'è segnaa per un toch del cors del Reno Posteriur (Hinterrrhein) che a un certu punt el se üniss insema al Reno Anteriur (Vorderrhein) e el furma el fiüm Reno (Rhein). La conflüenza l'è pròpi in sül cunfin intra i cumün de Domat/Ems, Bonaduz e Tamins. El Reno dopo la conflüenza el segna anmò el cunfin setentriunal de Domat/Ems, ancamò con Tamins e püsee innanz con Felsberg.

Storia[Modifega | modifica 'l sorgent]

Domat/Ems l'è menziunaa la prima volta in de l'ann 765 col nom de colonia de Amede. Ems a l'è el nom del paes in tudesch e Domat a l'è el nom in rumancc. Dal 1943 el nom ufizial del paes l'è stat definit 'me l'uniun dei du nom.

L'andament storegh de la popolazion l'è indicaa in de la tabela chi sott:[1]

ann popolazion
1850 1,247
1900 1,504
1941 1,955
1960 3,469
1970 5,701
1990 6,442
2000 6,372

Situazion linguistega[Modifega | modifica 'l sorgent]

A Domat/Ems fina al secul XIX la popolazion la parlava squas esclüsivament un dialet de la lengua Rumancia. Da la seconda metà del secul l'ha cuminciaa a cress el nümer dei parlant tudesch, a bun cünt in del 1880 i parlant rumanc i eva ancamò el 90 % e in del 1900 i eva el 89 %. Da alura però la percentüal l'ha cominciaa a calà e in del 1941 i eva el 76 %. Dopu la segonda guera mondial gh'è staa el surpass e in del 1970 la percentüal de parlant rumanc l'eva restada apena el 33%.

L'andament dei ültem ann l'è ilüstrada in de la tabela chi desuta:


Situazion linguistega a Domat/Ems
Lengua Censiment 1980 Censiment 1990 Censiment 2000
Nümer Percentüal Nümer Percentüal Nümer Percentüal
Tudesch 3450 55,06 % 4403 68,35 % 4670 73,29 %
Rumanc 1846 29,46 % 1016 15,77 % 704 11,05 %
Italian 766 12,22 % 629 9,76 % 471 7,39 %
Abitant 6266 100 % 6442 100 % 6372 100 %

Nota: I parlant italian i eva imigrant da l'Italia e minga svizzer de lengua italiana.

Galeria de fotu[Modifega | modifica 'l sorgent]


Riferiment[Modifega | modifica 'l sorgent]

  1. Domat/Ems in Todesch, Franzes e Italian in ligna al Dizionari Stòrigh da Svízzera.
Wikimedia Commons
al gh'a dent roba culegada a:


Ligam de föra[Modifega | modifica 'l sorgent]



Stema del Canton Grison Distret del Canton Grison Stema svizzer
AlbulaBerninaHinterrheinImbodenInnLandquartMalögiaMoesaPlessurPrättigau/DavosSurselva