Ciciarada:Papa Benedet XVI

Te 'l savevet che

Quest articol chì l'è stad in la rubrica "Parlem un poo de nunch" in del period agost 2013

ma óter dizì Benedèt o Benèt? Me dighe fòrse piö Benèt. --Aldedogn (ciciarade) 17:31, 21 Avr 2013 (CEST)

Me dìze Benedèt, Benèt 'l ó mai sentìt. --Luduan (ciciarade) 18:22, 21 Avr 2013 (CEST)

Pò a de le mé bànde se dis Benedèt, Benèt l'ho mai sintìt gne mé. --Ninonino (ciciarade) 09:40, 22 Avr 2013 (CEST)

chèi de la mé famèa i è suernominàcc Benècc dezà che 'l mé bis-nóno 'l se ciamàa Benedetto che 'n bergamàsch l'è Benèt. Me gh'ó pùra che Benedèt 'l sìes 'mpó italinisàt, compàgn de chèl che 'l söcét per Paolo che töcc i dis Pàol, ma 'n bergamàsch doc l'è Pól ('l sùna compàg de l'Inglés) e de fati San Paolo d'Argon l'è San Pól d'Argon. Per turnà al Benèt ach a Venésia ó ést la céza de San Benet scricc pròpe isé e per turnà al Pól a Venésia gh'è 'l quartér de San Polo che l'è mia ol Marco Polo perchè l'è mia sant, percioò l'è 'l San Paolo. --Aldedogn (ciciarade) 23:38, 21 Avr 2013 (CEST)

Chèl che ta póde dì mé 'l è ché quànt ma càpita da dìl, dìze sémpre Benedèt. G'ó cuntrulàt apò 'n söl vucabulàre e cùma particìpe da benedì gh'è pròpe benedèt; se órem vèt anche ché 'l nóm 'l è amò scriìt an da la stèsa manéra. Però a pensàga g'ó cuscénsa dal fàt che 'n da la mé parlàda, rispèt fórse a i àree püsé campagnóle, l'influénsa da 'l italià l'è 'n pó patòca. Per mé sarès mèi cunservà amò töi i nóm lumbàrt ezatamént mè i éra prìma da l'italianizasiù, e se té ta ma dìzet che la pronüncia da le tò bànde l'è püsé fédel e cunservàda, alùra la mé idéa l'è che 'l è mèi metìga Benèt. Sa pudarès apò fà 'na pàgina con töta l'Antroponomastica lumbarda, cümü, se mia a töte le variànt dal lumbàrt, alméno a le parlàde oròbeghe. --Luduan (ciciarade) 01:25, 22 Avr 2013 (CEST)

L'eliziù de la -d- intervocàlica l'è mìa che se la troe tat de spès endèle nòste parlàde, ma quach ezèmpe se 'l tróa (es.: cùa <- CAUDA). "Benèt" el somèa vìga ìt 'n evulusiù piö sìmel al fransés "Benoit" (-oi- [pr. uà] la vé de 'na -e-, tela > teila > tòil > toìl > toàl > "tuàl"). A 'na prìma anàlizi me somèa però piö genüì lombàrt "benedèt" che nó "benèt", ma l'è 'n anàlizi süperficiàla. Sarès bèl stüdiàga sö. :-)

--Ninonino (ciciarade) 09:58, 22 Avr 2013 (CEST)

Se gh'è on lavorà che cognossi proppi maa, l'è quell di nomm lombard, soratutt quei orientai. Per quest son d'accordi con la proposta de Luduan de pensàggh sora se fà ona pagina sora l'antroponomastega. Per la quistion Benedett/Benett mì lassaria el nomm inscì 'me l'è adess, già che l'è la varianta pussee spantegada. Per el cognomm derivaa de "Benett" (mì pensi soratutt a Benetti, ma anca a Benetto, Beniti, Binetti, Benetton), podii dàggh on'oggiada chì per vedè che l'è spantegaa soratutt in del Nord-Est. --Eldomm (ciciarade) 15:31, 22 Avr 2013 (CEST)

söl participio só decórde, pò a nóter me dis benedèt/bendèta, però 'l nòm de persùna l'è Benèt, alméno isè i ciamàa 'l mé bisnono e isé pò a mé só suernominàt ü di Benècc. Però fò che 'l mé bisnono o mai congnusìt di ótre persune che i se ciamàa Benedetto e che i èra ciamàde 'n bergamàsch da zèt che la parlàa adóma bergamàsch e la sentìa mia 'l pis d'ü modèl consideràt piö prestigiùs. Gh'è de dì che ach ol Tirabosch in del sò vocabulàre de la métà del '800 'l mèt Benedèt ma 'l dis mia che l'è 'l nòm de persùna, 'l mèt adóma Benedetto come tradusiù e pò söbet 'l se mèt a parlà de la Toscana e del Toscà 'ndoé se dovra 'l participio in di esclamasiù pròpe come me fà nóter. Isé mé me rèsta 'l döbe che 'l nòm piö lumbàrt, almànch per ol bergamàsch o per la Al de Dógn 'l sìes pròpe Benèt, perchè pròpe 'ntàt che 'l Tirabósch 'l scriìa 'l sò vocabolàre ché 'n sità in di stès agn ol mé bisnóno sö per i mucc 'l vegnìa ciamàt de töcc Benèt. Alùra Benedèt 'l sarès piö italianizàt, compàgn de Paol per Pol o de Sanica per Sanga. Per adès però laserès la pagina benedèt XVI isé come l'è, però só decórde col Luduan che gh'è de ragiunàga e stödiàga sùra. --Aldedogn (ciciarade) 16:22, 22 Avr 2013 (CEST)

Mi son par "Benedèt". Ghe tachi un riferiment: http://www.dialettando.com/dizionario/detail_new.lasso?id=39298

El me par druad in tüta l'area galu italega: https://www.google.it/search?hl=it&q=%22Bened%C3%A8t%22&btnG=Cerca+con+Google&meta=&aq=f&oq=

Gh'è anca du pruerbi: "Per San Benedèt se cugnùs el véert dèl sèch", "San Benedèt la rùndin söt ul técc."

--Grifter72 (ciciarade) 17:08, 22 Avr 2013 (CEST)

pò a mé dìghe che a San Benedèt la ronden l'è sóta 'l tècc ma chèl proèrbe ché mé l'ó 'mparàt in italià e mia 'n bergamàsch e l'ó sèmper sentìt dì in italià. Benedèt l'ó sentìt e l'ó dicc pò a' mé, chèl che dìghe e che l'è sigür l'è che gh'è ach Benèt, dezà che mé sö ü Benèt e alùra me se domànde qua él ol nòm piö giöst.

Menimà só mia decórde söl dì che benedèt l'è dovràt in töta l'àrea gal itàlega, bàsta ardà la sömeànsa che ó cargàt ché sóta e che ó facc a Venésia. Gh'ó pò di döbe söl sìto dialettando.com, m'è bastàt mè dèt Zogno e l'è egnìt fò Zògn, ma chi che i è del pòst come l'éra me pàder i dis Dógn e che porcàda che l'è la trudusiù de Azzano San Paolo che i à fai dientà Assa, quando töcc i bergamàsch i dis Sà.

Per mé gh'è de stödiàga sö e sarà ü laùr mia tat belfà, dezà che ghe sarà de 'ndà a sircà de la zét che la pàrla lumbàrt, ma lumbàrt chèl giöst, mia chèl italinizàt che se sènt de spès e che la gh'à ü parènt che 'l se ciàma Benedetto.

--Aldedogn (ciciarade) 00:07, 23 Avr 2013 (CEST)

El pò vess che ghe sia tucc dò i version, inscì 'me in Italia gh'è 'l nomm Luigi e 'l nomm Ludovico, el nomm Enrico e 'l nomm Arrigo. Forsi Benett l'è ona varianta vegnuda del Veneto e Benedett inveci l'è quella che la vegn de l'Italian (anca perchè a Milan el verb original l'è minga benedì ma benesì). Anca se credi che al dì d'incoeu el sia pussee spantegaa Benedett puttost che Benett. Doman andaroo a vardà in sul VSI, e vedaroo se gh'è on queicoss intorna a quell nomm chì. --Eldomm (ciciarade) 00:22, 23 Avr 2013 (CEST)

In di alter lengov romanz:

Catalan: Benet
Frances: Benoît
Galizian: Bieito
Portoghes: Benedito, Bento
Sicilian: Binidittu
Spagnoeu: Benito, Benedicto
Genoves: Beneito
Sardagnoeu: Beneittu

--Eldomm (ciciarade) 00:27, 23 Avr 2013 (CEST)

Chèla discusiù ché la g'ha dei aspècc pròpe 'nteresàncc!

Segóndo mé söndèn laùr l'Aldedogn el g'ha rizù: se pröóm a sercà bé, la variànt "Benèt" en àrea Lombàrda la troóm amò, mìa apéna 'n val Brembàna.

Só mìa decórde 'nvéce söl cunsiderà "Benedèt" 'na versiù italianizàda, segóndo mé i è töcc du dei prèstecc, giü, "Benèt", fórse piö antìch e che l'è pasàt per 'na quach lèngua 'ndoche la -d- intervocàlica la sparés regolarmènt (fórse 'l fransés, San Benedèt de che bànde ìel?). L'ótra, "Benedèt", fórse piö recènta e pasàda per lèngue 'ndoche l'eliziù de la -d- l'ìa mìa più atìva.

La 'nflüènsa de l'italià la g'harà ìt de sigür 'na sèrta 'mportànsa per fà preferéser la versiù co la -d- piötòst che chèla sènsa, semài che födèsem stacc en àrea francòfona facilmènt dizarèsem "Benèt", come 'n arpità o 'n ocità.

Per fàs 'n edèa de quàla che la pödarès véser stàda 'na evulusiù stretamènt locàla, me é 'n mènt la maniéra come se dis de le mé bànde la fràze "volevo ben dire" -> "ülìe bìdì":

"ben dire" el vé tratàt come 'na paròla sùla al pónt che gh'è asimilasiù regresìva, cioè la -ì finàl che pórta l'acènto tònich la fà dientà -i- ('na vocàl piö seràda) pò a la vocàl prìma che 'nvéce la sarès 'na -e-; de le mé bànde chèsto l'è 'n fenòmeno normàl. La -d- la se consèrva. Nutì che "ülìe bidì" l'è 'na fòrmula che oramài l'è dré a sparéser, se la sènt apéna dei nóni.

La quistiù dei prèstecc e de le paròle che g'ha 'na stèsa urìgin ma che dà du rizültàcc diferèncc l'è cunusìda e stüdiàda de bé a bèla. Le paròle de l'italià: "Favola" e "Fiaba" le vé töte dò de "FABULA", endèla prìma l'evulusiù l'è fàcil de capì, 'ndèla segonda la sàlta 'n bris méno a l'öcc:

* FABULA > (lenisiù de la vocàl àtona) fabla > (metatezi) flaba > fλaba > fiaba (endèi öltem du pasàgi l'evulusiù l'è la stèsa de "fiàma").

Per conclùder, mé pènse che sarès mèi tègner "Benedèt" come versiù principàla, perché piö difundìda e dopràda, ma de mìa esclùder la variànt "Benèt", tegnómela come redirect e se 'n quach artìcoi se pàrla de Benèt e mìa de Benedèt, de mìa fàsen en probléma.

--Ninonino (ciciarade) 09:04, 23 Avr 2013 (CEST)

Ecce responsum meum.
Come avevi giamò dii, i cognomm che vegnen de Benett hinn soratutt de area veneta, cont ona quai ponta in de la Lombardia oriental: gh'emm Benedini a Mantova e Benetelli a Bressa; alter variant a hinn Benetazzo (Padova, Venezia), Benetello (Padova, Venezia, Trevis), Benet (Triest, Udin), Benetta (Trevis, Belun, Venezia), Benetto (Rovigh, ma anca Turin), Benetti (Vicenza, Verona, Ferrara), Benetollo (Padova, Venezia), Benettin (Padova), Benetton (Trevis, Padova). Donca l'è ciar che Benéto/Benét l'è on nomm de origin veneta. Probabilment la dominazion de San March l'ha portaa fina a la Lombardia oriental.
E de l'altra banda de l'Adda? In del Cherubini se dis domà "Benedett", e inscì a l'è anca in del VSI (in di alter dizionari gh'è minga informazion). In quest chì se dis che l'è on nomm pocch doperaa, e mì ghe credi, anca perchè 'l me someja che la festa del sant (21 marz) la sia tanto regordada; certo, gh'è quell para de proverbi: A San Benedett se cognoss el verd del secch e A San Benedett la rondola sul tecc, ma domà quei duu lì. L'è de sicur on prestit, perchè 'l verb original insubrigh l'è minga benedì (del qual el pò gnì foeura el p.p. "benedett"), ma benesì (p.p.: benesii; l'è ona contrazion de benedisì) che però al dì dincoeu l'è dree a perdes.
In conclusion, son d'accordi cont el Nino. --Eldomm (ciciarade) 14:55, 23 Avr 2013 (CEST)

Seet propo segür del verb "benisì"? Mi l'huu propi mai sentüü... Semper Benedì, però 'l pp mi 'l cugnussi cuma benedii minga benedet... --Mondschein (ciciarade) 07:58, 14 Giü 2013 (CEST)

Brau domm... n'ho truad un alter (solit prublema de grafia): "San Benedèt la lassa ‘ndà, però San Marc nó la pöl mai ciapà" --Grifter72 (ciciarade) 16:50, 23 Avr 2013 (CEST)

mè g'hó di döbe che 'l sìes adóma vèneto, dezà che Benedini gh'è n'è tance a Mantoa e a Brèsa mà i è tance anche a Pavia e i manca mia 'n töta la Lumbardéa e ghe n'è pò 'n Piemùt.

Segónt e piö 'mportànt la lèngua l'è de stödià sènsa fermàs a i cunfì de stat e alùra se in català l'è Benèt, in Francés Benoit, Arpitàn Benet [1], ma sùra de töt in Ligure Beneito [2] fó fadìga a dì che l'è adóma èneto, al contrare me par piötòst che 'l Benèt sènsa d (in töte i sò fùrme) 'l sìes impó de tàte bànde, me par che 'l sìes ü continuum che 'l và da la Catalògna al Vèneto e sö chèsta strada 'l mancàa adóma la Lumbardéa, gh'éra ü bus che ó stopàt zó quàndo ó fai càzo al nòm del mé bis nóno. De sigür pò a de nóter i gh'éra almànch töi dù, Benedèt e Benèt, me rèsta 'l döbe che 'l sìes piö röstech Benèt e me par che ghe èntre mia che me dìghe benèt perchè a Bèrghem gh'è stàcia la serenissima, dezà che la d l'è trecàda zó 'mpó despertöt. Gh'è pò ach l'occitàn Benesèt, che 'l regorda tàt ol benesì del Eldomm, ché la d l'è mia trecàda zó ma la s'è almànch 'nfiachìda.

--Aldedogn (ciciarade) 18:12, 23 Avr 2013 (CEST)

Alora, quell che disi mì a l'è che 'l pò vess che in de la Lombardia Occidental ghe sia domà Benedett perchè quell nomm chì l'è minga vun de quei pussee tradizionai (forsi perchè gh'era minga on gran culto del sant respett, per esempi, a San Rocch, Sant Antoni e a San Martin; besogaria vedè come l'è stada la difusion di monastee benedettin in di noster band), e donca l'è rivaa in de la nostra lengua pussee tardi respett a alter zonn. MAGARA in Veneto, in Francia (lilinscì de sigur) e in alter band de l'Europa el nomm Benedictus el gh'ha 'vuu pussee sucess che in de la zona de Milan. --Eldomm (ciciarade) 18:42, 23 Avr 2013 (CEST)

'l pöl vès, però Torba (Va) e Civate (Lc) i éra benedetì e dezà che l'è stacc ol prim ùrden monàstech me pènse che bé o mal se 'l tróe 'mpó despertöt, pò i è sèmper benedetì ach i Valumbrosà, i Camaldolés e i Olivetà che i gh'è ach a Serègn. Gh'è de dì che ach de persùne che i se ciàma Bendetto/a ghe n'è mia tàte. Me dìghe adóma de stà atèncc e 'ndà 'nacc a stödiàga sùra. --Aldedogn (ciciarade) 19:00, 23 Avr 2013 (CEST)

Ün amìs 'l m'à fài notà ü laùr pròpe interesànt, cioè che Benedèt piö che öna italianizasiù la pöderès ès öna us de céza, voce dòtta dovràda da i précc e alùra ol sant 'l sarès piö de spès ciamàt Benedèt, menimà 'l mé bisnóno s'pödìa ciamàl piö a la bùna Benèt, situasiù che se èt pò ach in portughés e 'n spagnöl. --Aldedogn (ciciarade) 12:03, 24 Avr 2013 (CEST)

L'è on'ipotesi che la gh'ha sens. Resta de scoprì se anca in del Milanes el se doperava "Benett" (per mì nò) o el se doperava domà el nomm "eclesiastegh", già che l'era minga inscì spantegaa. --Eldomm (ciciarade) 13:24, 24 Avr 2013 (CEST)

L'è mìa tat delóns de chèl che dizìe mé piö sùra: du percórs, giü popolàr (e segondo mé l'è pasàt per quach lèngue che g'ha pirdìt la -d- intervocàlica) e giü cólt, riàt del latì ecleziàstich.

Mé só cunvìnto che se gh'è la pusibilità de 'ndagà 'n pó, de Benet docümentàcc en troóm.

--Ninonino (ciciarade) 15:18, 24 Avr 2013 (CEST)