Ciciarada:Caveat emptor

Crompô? Indove t'eet trovaa 'sta parolla? --Eldomm (ciciarade) 13:20, 11 Lüi 2016 (CEST)

Allora, el primm ad avèlla drovada l'è staa el [@ G195], vist che l'hoo trovada strutturalment giusta (comé "Pescô" ad esempi) l'hoo drovada anca mi. --Sciking (dìmm tuscòss) 18:07, 11 Lüi 2016 (CEST)

Stìghen delóns de le paròle "strütüralmènt giöste" (me fà nì 'n mènt le parole "ben furmàde" de clamenghiana memória) semài che gh'è mìa dei riferimèncc sigür endei disiunàre o se gh'ìf mìa 'na conoscènsa dirèta sigüra. El sarès come dì che en italià se fùrma la paròla "acquistatore" de "acquistare" (e mìa "acquirente") perchè gh'è "pescatore"/"pescare": le lèngue i è mìa matemàtica. En piö bezognarès verificà che la fùrma "pescô" la sàpe amò en üzo al dé d'encö... --Ninonino (ciciarade) 08:21, 12 Lüi 2016 (CEST)

Una referensa ghe l'em, el vucabulari del Cherübin...Però a l'è na parola un puu... vetüsta!!! :-D L'istess el var per pescô... Quij che pesca a Milan hin i pescadur...Però pö föra de Milan parol püssee vegg pòvess che se senten ancamò al didincö, a'l suu no... --Mondschein (ciciarade) 09:41, 12 Lüi 2016 (CEST)

[@ Ninonino] Pescô l'è anmò drovada foeura Milan, ma mia in la cittàa (indova se dis "pescador"). Ovviament se troeuvom ona parolla pussee bona e noeuva per "acquirente" la drovaroo. Per la quistion de la "municipalitàa", eh, la fa vegnì in ment, ma la differenza l'è che gh'hemm no ona paròlla giamò consolidada e, soratutt, crompô l'è nò, varda cas, catalan ;) --Sciking (dìmm tuscòss) 18:14, 12 Lüi 2016 (CEST)

L'Arrighi el riporta "comprô: volg. vedi comprador". Perchè dìzet che "crompô" l'è 'na paròla consolidàda che mé la tróe de nesöne bànde? El Cherubini el riporta "crompà" ma mìa "crompô"... Adognimodo [@ Sciking] l'è 'l prensépe de dì "sicome che 'na paròla l'è strütüralmènt giösta o ben formàda, alùra se pöl dopràla" che segondo mé el và mìa bé, póch empórta semài che la g'ha impronta catalàna, ocitàna, romància o mìa. La lèngua lombàrda la ezìste zamò, ocór enventà negót, le paròle le gh'è zamò e i è chèle che la zét che pàrla lombàrt la dopèra töcc i dé. El prensépe del "strütüralmènt giösta" el pöl mìa funsiunà perchè alùra de paròle "strütüralmènt giöste" equivalènte se pöl troàn sèmper amò 'na bràca, e che fómei? che và le bé töte? Per dì "acquistare" en lombàrt se pöl doprà pò a 'l verbo "toeu" (vedi Cherubini: compreare; acquistare per denaro) e alùra perchè per "acquirente" dopróm mìa "toeuô", dàto che l'è strütüralmènt giösta alméno compagn de "crompô"? a chel pùnto ché de paròle ben furmade per aquirente g'harèsem: "comprador", "crompador", "toeuedor", "comprô", "crompô" e "toeuô"... che fómei? fómei che i è i ütèncc de la wikipedia en lombart che decìt quàla che va bé? E la zét che la lèngua la la pàrla töcc i dé e che perlopiö la dòpra "comprador", fóm che la s'è sbagliàda e che 'nvéce i g'ha rizù chèi de la wikipedia che al contràre la lèngua i è dré a 'mparàla adès? Me capéset? La quistiù l'è mìa "crompô" sé o "crompô" nò, l'è el prensépe del "strütüralmènt giösta" che l'è canàt del töt. --Ninonino (ciciarade) 09:51, 13 Lüi 2016 (CEST)

Son d'acordi cont el Nino. L'è vera che in del noster "lavorà" el suced de tirà foeura on poo de neologism, ma quest el voeur minga dì che poeudom fà de cunt che l'esista minga on lombard parlaa tucc i dì, che despess l'ha ciappaa on'oltra strada respett a quella che vorarissom numm. Questa chì per numm (soratutt a Milan, indè che 'l lombard l'è squasi descomparii, e var ancamò pussee per la nostra generazzion) l'è ona sfida importanta: riessì a restà collegaa al lombard concrett, e minga a quell ideal che ne piasaria parlà. --Eldomm (ciciarade) 10:13, 13 Lüi 2016 (CEST)

[@ Ninonino] l'hoo doperada domà perchè l'hoo trovada chì e perchè hoo trovaa nò on'oltra parolla. Adess che soo che gh'è la parolla milanesa "comprador", drovaroo comprador. On poo comé se troeuvi nò ona parolla per ciamà vergòtt e vergun la dis, la drovaroo, anca se magara l'è vegia. --Sciking (dìmm tuscòss) 18:10, 13 Lüi 2016 (CEST)

N'em giamò parlaa de chel'istoria chi: se na parola Lumbarda, in üs cumüm, ghe l'em giamò, perchè fann sü n'oltra? Cumpradur l'è mej de cumprû, però la vera l'è ch'a Milan "el cumpradur" l'è na parola poch druada... A Milan l'è "quell che 'l crumpa", el "Cumpradur" l'`un neulugism. Curdiaj Salüd a tücc, --Mondschein (ciciarade) 02:01, 14 Lüi 2016 (CEST)

[@ Mondschein]: el sarà apò a 'n neologismo ma 'ndel disiunàre de l'Arrighi de la fì del sècol XIX la gh'è zamò, dóca l'è mìa gne isé recènt come neologìsmo.

[@ Sciking]: chèsta ciciaràda la vülìa mìa éser en rimbròt, neh... come g'ho dit sùra, l'è 'n ocaziù per ridiscùter en concèt che segondo mé l'è fondamentàl, sedenò se fà ingegnerìa linguìstica e me tóca mìa a nóter de fàla...

>se na parola Lumbarda, in üs cumüm, ghe l'em giamò, perchè fann sü n'oltra?

mé sarò a 'n pó radicàl en chèsto sènso ma per mé se g'ha mìa de "fan sö 'n ótra" gnanche quan che ghe l'hóm mìa en lombàrt. Sérche de spiegàm: che fàla chì la zét che pàrla lombàrt come prìma lèngua quan che gh'è mìa 'na paròla per esprìmer en concèt nöf? la la ciàpa 'n prèst de la lèngua serbatòi piö amanìda, che 'ndela gran magiurànsa di càzi l'è l'italià (ma l'è mìa sèmper stat l'italià endei sècoi pasàcc) e per en quach setùr linguìstich l'è l'inglés. Eco, segondo mé nóter che scrióm sö la lmo g'harèsem de fà estès, perchè sedenò se slontanóm de la lèngua de chèi che 'l lombàrt i la pàrla adilbù e se và 'nvers 'na lèngua artificiàla. De spès chèsto ategiamènt l'è töt fò per 'na debolèsa o come 'n sègn de 'na lèngua che gh'è dré a mörer... envéce per mé l'è pròpe el contràre, l'è pròpe perchè l'è ìa che la ciàpa 'n prèst paròle, le lèngue mórte come 'l latì le ciàpa piö 'n prèst negót, l'inglés envéce l'è deentàt chèl che l'è al dé d'encö pò a gràsie a la sò permeabilità a le paròle nöe ciapàde en prèst del fransés... e i todèsch éi méno todèsch quan che i dòpra "Helikopter" al pòst de "Hubschrauber", o "Spital" al pòst de "Krankenhaus"?

Segondo mé va bé éser conservadùr endel sènso de preferéser sèmper le paròle del lombàrt contemporàneo piötòst che nà a tö 'n prèst paròle quan che el lombàrt el ghe i ha zà, ma semài che 'l lombàrt chèla tal paròla el ghe l'ha mìa, se la töl en prèst piötòst che 'nvèntàla (per analogìa o che óter). Scüzìm per la spaternàda, ma gh'ìe a cör de dìl chèsto concèt.

--Ninonino (ciciarade) 08:44, 14 Lüi 2016 (CEST)

Chichinscì inveci mì son minga inscì radical, me spias. L'è vera che in condizzion normai numm dovarissom vess domà el "registrador" (parolla noeuva?) de quell che se dis e che l'è staa ditt foeura de chì, in de la "vita vera". El problema però l'è che la nostra lengua l'è praticament (parolla noeuva?) dree a morì - e in certi zonn l'è giamò morta! E di setor (parolla noeuva) intregh del savè uman gh'hann minga on corispondent (parolla noeuva) in lombard. Per 'sta reson, quei che ghe va dree a la lengua, quei che fa "ingnegneria lenguistega" (che l'è fondamental, in d'on cas de deteriorament de la lengua, che per mì el gh'è), a se cunten in sui did de 'na man: e disi quest perchè in sostanza je cognossi tucc de persona. Numm semm on basell fondamental per daggh valor a la nostra lengua, de quest son sigur... e donca poeudom ciappass anca la libertà, ogni tant, de tirà foeura 'na quai parolla noeuva, se l'è fonzional (parolla noeuva?) a quell che semm dree a scriv. Che poeu quest chì el voeura minga dì ciappà ona barcada de paroll catalann, o andà a sgarlà dent in di test del Ses'cent per cattà foeura on termen scognossuu, semm tucc d'acordi (inscì speri!). El soo, l'è on argoment dur de frontà in tutta la soa complessità: mì pensi che ghe sia in discussion anca ona prospettiva diferenta: a Bressa, pu o manch, la lengua l'è anmò viva, soratutt in tra quei de la generazzion di pader e di nonni. Ma a Milan, per vun de vint agn, el lombard a l'è inscì lontan in de la memoria che la lengua del Noeuvcent e quella del Settcent l'è praticament istess! E donca tant el var cattà foeura la variant meno "italianizada"... --Eldomm (ciciarade) 09:15, 14 Lüi 2016 (CEST)

[@ Eldomm], vàrda, per chèl che g'ho püdìt véder mé en chèi agn ché che colaboróm sö la lmo, el tò ategiamènt l'è mìa tat diferènt del mé, e fórse sóm dré a dì la stèsa ròba en dò maniére diferènte. Töte le paròle nöe che te g'hét mitìt en evidènsa endel tò intervènt (paròla nöa? :-) ) i è töcc prèstecc de l'italià, e i è töte paròle dopràde segont le stèse modalità che la doprarès la zét maderlèngua, dóca l'è pròpe chèl che se 'n entènde mé. Chèl che 'nvéce mé tróe sbagliàt l'è la custrusiù per analogìa, che l'è l'operasiù fàda col "crompô" (cioè: sicome gh'è "pescô" che l'è pesc- (raìs de pescà) + -ô alùra pöde enventà "crompô" che l'è cromp- (de crompà) + -ô). La và mìa bé perchè la zét la dis mìa "crompô" ma "compradur", e la desmetarà mìa de dì compradùr apéna perchè ché sö la lmo scrióm crompô. Semài mànca i riferimèncc e a Milà cità gh'è piö nisü che pàrla lombàrt, se ardarà chèl che i dis endei paés tacàcc endóche gh'è amò vergü che parla lombàrt.

Arda che le lèngue le mör quan che i è mìa piö dopràde. L'è mèi parlà de computer en lombàrt con dét en mòcc de prèstecc de l'inglés e de l'italià*, che nó rinuncià a parlà 'n lombart perchè se öl mìa integrà i prèstecc perchè l'alternatìva la sarès doprà paròle 'nventàde per analogìa che però la zét la capés mìa e doca la capesarès mìa...

* che pò l'è chèl che söcét en inglés che quan che i pàrla de argomèncc umanìstich i dòpra töte paròle che vé del gréco o del latì, mìa cèrto del germànich antìch, però quan che pàrla de le facènde de töcc i dé la gran part de le paròle i è amò chèle del corpus germànich. E parlóm de l'inglés, la lèngua piö 'mportànte del mónt al dé d'encö. --Ninonino (ciciarade) 10:01, 14 Lüi 2016 (CEST)

Sont d'accordi con l'[@ Eldomm], per el milanes se pò ciappà anca ona quaj parolla vegia (soratutt perchè in del milanes pussee "arios" droven anmò 'sti paròll). Per ciappà i paròll del 600, magara in la lengua poetega, ma minga chì ;) A la fin, comé hoo giamò dii, per i neologism el saria bell avègh on quajcoss de normazion... --Sciking (dìmm tuscòss) 14:39, 14 Lüi 2016 (CEST)

Chiscì gh'ii resun tücc e düü, Eldomm e Ninonino: de sòlet quand che na parola la ne cala in d'una lengua, la vem a tö in de la lengua de referiment leteral u de na lengua vesina. A l'è che per chela resun chi in del 800 el Lumbard el s'é impinii de termen franses e l'Italian del didincö l'è dree a impiniss de termen (pseudo)anglomerican. Vess flessibel l'è 'l mezz el pü segür de mantegnì na lengua in vida, propi cuma l'Ingles che 'l gh'ha na bolgia de parol e sinònem. I Sgüisser disen si Helikopter e Spital inscambi de hubschrauber e Krankenhaus, i Sgüisser perfin Velo inscambi de Fahrrad, ma I Sgüisser e Austriegh cunfinen cunt el mund rumans. I Tudesch minga (gh'han de mezz Austria, Sgüissera, Alsassia e Lurena) e defat disen dumà Hubschrauber, Krankenhaus, e Fahrrad, i Tudesch, quij ver, quij a nir de la Bavaria. Però se na parola ghe l'èm giamò in Lumbard perchè dì pescô (druaa de poch) inscambi de pescadur (druaa de tanc)? Perchè comprô (druaa de poch) inscambi de cumpradur (druaa de tanc)? La fin del vottcent, Nino, per el Milanes, a l'è un neulugism: a Milan a la fin del Vottcent l'Italian l'è devegnüü la lengua standard e 'l Milanes el s'é fermaa linscì. A bun cünt l'è neulugism vegg, chess chi de segür. Però a l'è anca vera che per la generassiun del Scicking e de l'Eldomm na parola vegia de vint agn, cent agn, u düsent agn l'è l'istess: semper na parola furesta l'è, e minga na parola "del cör", "di sentiment" e tüt chi bagianad che sentum tücc i dì de quij che parlen del "dialet".

na roba pensi che sem tücc d'acord: la lengua duperada in sü la LMO la gh'ha de vess la pü natürala pussibel. Però 'l gh'ha rsun anca 'l Scicking andà föra de Milan l'è cumpagn de 'ndá dent in de na maghina del temp: püssee che se sluntanum de Milan, püssee che vem indree in del temp. --Mondschein (ciciarade) 17:07, 15 Lüi 2016 (CEST)

(Rienter) El problema l'è che boeugna trascià ona riga in tra l'evoluzione naturala de la Lengua e l'italianizzazion selvaggia. In su 'n sit tesines hoo lensgiuu de vun che l'ha dii "Öcc vu dal parrucchie" per dì "Incoeu voo dal peruchee". O anca la "macinazion" d'incoeu: per i milanes d'incoeu la "masna" l'è domà la "masnada de teron", disarien tucc "macinazion", ma la vegn mia giusta per quest. --Sciking (dìmm tuscòss) 17:47, 15 Lüi 2016 (CEST)

A mèret de masnà: segóndo mé se dis gne "macinazion" gne "masnazion", ma cazomài "masnadüra", però el probléma el stà endèla furmulasiù de la fràze, che l'è strütüràda come 'na fràze de italià e mìa de lombàrt: "El Caffee l'è ona bevanda ciappada da la masnazion de la pienta del Coffea.". Prim de töt el vèrbo ciapà el và pròpe mìa bé per esprimer el concèt de proveniènsa, ciapà el völ dì "prendere". La fràze la narès furmulàda piö o méno isé: "el cafè l'è 'na bevànda fàda per infuziù, a pàrter de la pólver che se 'ncàa a masnà i granì de la piànta del cafè." La stèsa strütüra la g'harès de nà bé pò a per el lombàrt ucidentàl: "El caffee l'è ona bevanda fada per infusion, a partì de la polvora che se cava a masnà i granin de la pienta del caffee..."

Se pöde pirmitìm en comènt come maderlèngua: fà 'n bèl tòch méno mal a la nòsta lèngua 'na paròla töda 'n prèst de l'italià che nó snatürà la strütüra profónda de la lèngua! chèl sé che 'na lèngua la la còpa, mìa en quach paròle ciapàde de 'n prèst quan che 'n lombàrt che n'è mìa de equivalènte. Italianizà la strütüra sé che l'è "italianizasiù selvaggia" perchè se và a tocà la part profónda de la lèngua, pötròp per emparà 'na lèngua l'è mìa asé 'mparà quach paròle, bezògna pròpe sorbéser sö la strütüra. Semài che se öl salvà 'l lombàrt bezògna prim de töt protèger e trasmèter le sò strütüre profónde.

--Ninonino (ciciarade) 11:05, 18 Lüi 2016 (CEST)

Sont d'accordi, on neologism el fà no mal, e voramai ja drovi anca mi, quand soo nò comé ciamà i ròbb noeuv. Concordi decisament con la storia de la struttura, el problema l'è che al dì d'incoeu gh'è no on liber o on sit seri per imprend ben el lombard, domà di tocch. E vist che l'è mej scriv cont di error e poeu imparà i ròbb giust che lassà morì el lombard, el scrivi istess. Ma l'è on voeud da tegnì a ment... --Sciking (dìmm tuscòss) 15:05, 18 Lüi 2016 (CEST)

Neologismi o prèstecc i pöl fà dan a lur, quan che i è orgànich a strütüre forèste (de l'italiàno piö de spès). L'ezèmpe de "macinazion" l'è pròpe emblemàtich. Che fòza che te g'hét sintìt el bezògn de conià "macinazion"? Perchè la strütüra de la fràze l'ìa chèla de l'italià e la gh'ìa de bezògn del sostantìf che reprezentàa l'asiù de masnà. Ma 'n lombàrt ghe n'è mìa de bezògn perchè se dòpra 'na strütüra che dòpra la ùs verbàla a l'infinìt e mìa el sostantìf, che apùnto, l'è póch dopràt. 'N óter erùr che ède de spès l'è l'üzo del gerundio, che 'n lombàrt l'ezìste mìa. Quan che te càpita de sènter el bezògn de dopràl, völ dì che la fràze la g'ha la strütüra de l'italià e mìa del lombàrt: "La protezzion l'è sia de comprador, per esempi combattend la contraffazion..." -> "per esempi cont la guerra a la contraffazion". "Contraffazion" l'è un neologismo/prèstet, ma 'l fà poch mal (al lìmite se püdìa doprà "tarocamènt" ma l'è ach 'na mèza 'nvensiù); "combattend" envéce l'è 'na violènsa a la strütüra del lombàrt. --Ninonino (ciciarade) 16:08, 18 Lüi 2016 (CEST)

Chinscì a gh'ha resun el Nino: in Lumbard, almanch quel de chi de l'Ada (de l'oltra banda mi a 'l suu minga), l'infinitif l'è la fòrma preferida, per esempi "Chela chi l'è n'aziun stüpeda" in Lumbard el saria "Chess chi l'è 'n fà de ciula".