Non expedit

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Non expedit l’è öna manéra de dì latìna che la öl dì ‘l convé mia e che de sólet l’è dovràda da la Céza Catòlega, quàndo la öl respónt de nò a öna quach domànda che la ghe é presentàda. L’è öna manéra de dì che la é dal Nöf Testamét, dezà che se la tróa zamò in di Corinsi X, 23 ‘ndóe s’lès Omnia mihi licent, sed non omnia expediunt.

Piö ‘n particulàr chèsta manéra de dì l’è stàcia dovràda da la Cèza Catòlega al tép del Papa Pio IX per impedì a i catòlech de das de fà ‘n de la éta politìca del Règn d’Italia, dezà che chèsto ‘l portàa ‘nacc co la sò polìtica risorgimentàla öna polìtica anticatòlega e aconfesiunàla che la porterà in del 1870 a ciapà Roma e a finìla fò col potér temporàl del Papa, potér consideràt da la Céza Catòlega indispensàbel per garantìga ‘ndipendènsa e libertà al Papa.

Chèsta proibisiù l'à mia mancàt de fà ét ol pis del eleturàt catòlech, tat che ai elesiù generài del noèmber del 1870 l'à otàt adóma 'l 45,5% di eletùr iscrìcc. Ol diviét l'è restàt in vigùr ach per töt ol puntificàt del Leù XIII e del Pio X e l'è stài abrogàt adóma in del 1919 dal Papa Benèt XV, ma zamò da i prim agn del sécol la gh'éra stàcia piö de öna dispènsa, a partì dall'enciclica Il fermo proposito (Ol propózet salt) del 1905 e sùra de töt dòpo 'l Patto Gentiloni del 1913 che l'à permetìt a catòlech de candidàs e de votà. Ol Non expedit l'è stài bandunàt per tègnega tèsta a i socialìs-cc che i res-ciàa de èns i elesiù dòpo che 'l 30 de zögn del 1912 l'éra entràt in vigùr ol süfràgio üniversàl e isé l'è stàcia metìda de bànda la questiù romàna.