Prunus armeniaca
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
La pianta de mognagh (Prunus armeniaca L. - pianta de mignàghe o pianta de bignàghe 'n bergamàsch, pianta de ambrognàghe 'n bresà) o anca erbicòcch in del milanès andaghée[1] a l'è una pianta che la fa part de la fameja di Rosaceae, e dal gener di Prunus. Al Linné el cherdeva che l'eva una pianta urigenaria de l'Armenia, da indè che 'l vegn al nom specifegh "armeniaca" e la derivazion lumbarda mugnaga. La pianta l'esisteva però anca in Cina, e l'è rivaa in Europa un bel poo de secul indree travers la civiltà araba.
| ⇒ | LOR |
Descrisiù
[Modifega | modifica 'l sorgent]L'è 'na piànta de grandèsa media, àlta 'ntra 5 e 7 meter.
Le fòie i è altèrne e le g'ha 'na fùrma elìtica cordifórme. L'òrlo l'è dò ólte capetàt.
I fiùr i è biànch o ròza smórt, i g'ha la fùrma tìpica de chèi de le Rosaceae. I vé fò prìma de le fòie.
I fröcc i è de le drùpe glubùze co la pèl velütàda. I è de 'n culùr tìpich, tra 'l zàlt e l'aràncio. El giandì 'l se destàca bé de la pólpa del fröt e dét gh'è 'na màndulìna che la pöl véser dólsa o amàra a segónt de la sórt.
Disgrazi
[Modifega | modifica 'l sorgent]Intra i fung che menen di malànn a la pianta de mognàgh i pussée importnat hinn el corineo, la Monilinia, l'òidio (Podosphaera oxyacanthae), il mal del piomb parassitari, el fusicòccum e i marsciùr caosàa de Armillaria mellea e de la Rosellinia necatrix.
Intra i insètt, i pussée importànt hinn la mosca mediterranea de la frutta (Ceratitis capitata), la tegoeura orientàl (Cydia molesta), l'anarsia (Anarsia liniatella), el roditòr ross del legn (Cossus cossus), la cocinilia bianca (Diaspis pentagona) e la coccinila del San Josè (Quadraspidiotus perniciosus).
Intra i batteri regordom el tumór batterich (Agrobacterium tumefaciens, polifag), la rògna (Pseudomonas syringae pv. Syringae) ed il tumór batterich di drupacei (Xantomonas campestris).
Di grave dagn ai coltivazion di piant di mognagh vegnen provocàa del virus de la Sharka (Plum Pox Virus).
Riferiment
[Modifega | modifica 'l sorgent]