Utent:Eldomm/Presentazzion veggia

De Wikipedia
  • Ciao a tutti. Io sono di Milano e dunque provo a scrivere in Milanese. Se però qualcuno trova degli errori in quello che ho scritto, può correggere senza problema. Grazie e buon lavoro a tutti!
  • Ciao a tucc. Mi a son de Milan e donca proeuvi a scriv in Milanes. Se però on quajvun el troeuva di error in quell che scrivi, el pò coregg senza problema. Grazie e bon travaj a tucc!
  • Ciau a tücc. Mi a sun de Milàn e dunca prövi a scrif in Milanés. Se però on quajvün el tröva di erùr in quel che a scrivi, el pò curècc senza prubléma. Grasie e bùn laurà a tücc!
  • Salüti a töcc. Mé só de Milà, dóca próe a scrif in Milanés. Se però ergü a l' tröa dèi erùr in chèl che scrìe, a l' pöl curègei sènsa prubléma. Gràsie, e bù laùr a töcc!
  • Hello to everybody. I'm from Milan, and so I try to write in Milanese. But if someone finds any mistake in what I write, he can correct without any problem. Thank you, and good job to everybody!
  • Salut à tous. Je suis de Milan, donc j'essaie d'écrire en Milanais. Mais si quelqu'un trouve des fautes dans ce que j'écris, il peut corriger sans problème. Merci et bon travail à tous!
  • Ave omnibus! Mediolanensis sum, ergo tempto ad scribendum cum dialecto meæ civitatis. Sed si quis invenit errores in illis quæ scribo, potest corrigere sine problema. Omnibus mitto auguria boni operis!


  • Ah, già: sono contro l'idea di una koiné lombarda e dell'imposizione di un'ortografia unica.
  • Son contra l'idea de ona koiné lombarda e de l'imposizion de on'ortografia unega.
  • Só cuntrare a l'idéa de öna koiné lumbarda e a l'impusisiù de öna urtugraféa stèsa per töcc.
  • I'm against the idea of a lombard koiné and of an unic ortography.
  • Je suis contre l'idée d'une koiné lombarde et de l'imposition d'une ortographe unique.
  • Sum contra ideam linguæ communis Langobardæ impositionisque ortographiæque unicæ.


Come l'è che scrivi[Modifega | modifica 'l sorgent]

Mì scrivi in ortografia milanesa classica, cont el seguì i regol del Circol Filològich Milanes. Son però disponibil a imprend anca alter moeud de scriv in Lombard, a partì di alter ortografii locai (donca alter dialett), a quij pussee fonetich, fina a rivà a quij pussee unificaa, di quaj a bon cunt, come hoo giamò dii pussee sora, voeuri minga on'imposizion.

Quajcòss d'alter sora de mi[Modifega | modifica 'l sorgent]

Prima de la registrazion[Modifega | modifica 'l sorgent]

Come hoo giamò scritt pussee sora, mi son nassuu a Milan. Però, a vess sincer, la mia conoscenza del Lombard l'è semper stada pari a zero. Savevi domà che "egli è" se dis "l'è". Quest l'è spiegaa del fatt che la mia famiglia, de part paterna, la vegn de l'Istria, del Friul e de l'Umbria (domà i av de la mia mader a hinn lombard a partì de l'origin del mond). E poeu, pensavi, el dialett l'è ona ròba de leghista! Tutt quest l'è cambiaa quand che hoo cominciaa a studià el latin: l'è nassuu in me ona granda passion per i lengov (soratutt quij neolatin). Inscì, on dì, per cas hoo trovaa la wikipedia, e, dòpo on poo, questa wiki particolar (febrar-marz 2007). L'idea de on sitt in lombard la m'è piasuda on fracch, e hoo cominciaa legg e vardà ben i paròll vari. Vorevi scriv quajcòss in questa lingua fantastiga.

L'occasion per fà on poo de pratega l'è rivada quand, con la scoeura, gh'hoo avuu de andà a scoltà ona sòrta de presentazion de on'associazion ciamada "Manitese". Cià chì come hoo scrivuu i mè appunt (notee l'influenza de la koiné e de l'ortografia. La wiki l'era anmò sòta el domini di filocatalanista).

«Manitese l'è üna organisaçiùn che l'è impegnaa cuntra la fam e la discriminaçiùn ta el nord e el sud del mund e per ün alter mudèl di sviluppo glubàl. El gh'a üna quaranténa de grupi de vuluntari, che sün in tücc le part de l'Italia (700 pers.). A Milàn l'è situaa la sede central. El fa la cooperaçiùn con el sud del mund, con i partner lucàl, a sustegn delle pupulaçiùn e i loro diritt prinçipal (fame e sete). Fa anca sensibilizaçiùn al nord, con l'opiniùn publica e con gli studènt, così el g'ha piü cosciénza della respunsibilitaa delle nostre aziùn. El g'ha anca dei fundi, perchè altrimenti non si pöö mica aiutà el sud. I fundi li dan qualche donatùr privaa (non grandi istituziùn), dall'Uniun Europea e il Minister degli Esteri, o anca dall'usaa ...»

Podevi mejorà e 'l savevi. Capivi che gh'avevi el problema del plural e del femminil. Donca hoo segutaa a vardà chì di paròll lombard noeuv per scriv mej. E intratanta legevi i discussion di paginn e 'l Gròtt. E soratutt, vedevi che la magior part di articoi parlaven de cittaa catalan ò ròb simel. Me regòrdi de avè pensaa che l'era minga on fatt bell, ma s'eri minga espert de la wiki e savevi nò scriv ben in lombard, donca hoo lassaa perd per on quai de mes. On fatt important de 'sto period chì l'è staa l mè trovà el Pader Nòster in Milanes scià. E me son dii: "Ma in che razza di modo è stato scritto? Perché non ci sono ö e ü? Che cosa strana". L'è staa inscì che hoo incontraa l'ortografia milanesa, e l'è staa inscì che hoo cominciaa a capii l'artifizzi de l'ortografia "unficada" (con tutt i sò x, ç, ë, ə...). Trai alter ròb, con l'avègh de scriv on tema a scoeura sora l'importanza di liber, avevi scritt in del foeuj de la brutta:

«In on futur minga tròp luntàn, el gh'é della gent ghe vö minga avé i liber tra i pièd, perchè pens ghe l'è miglior el computer. All'origin, il rest delle persònn non l'era minga d'accòrd con lur, ma cheesta gent l'era organizada assai: essi han faa ona campagna minga mal, nella cui se diseva ghe el liber l'è inutil, l'è pesant, ci se pöö tagliá con la carta e ghe l'é anca anca biòdegradabil. Tucc alora han pensaa che l'era minga tròp sbagliada còma idea e han cominciaa a brusá i liber, ò ad intimidí i venditor di liber còn parole così: Se ti te vöri continuá a vendé, ti te devrai fá i conti con numm! [...]»

Eh, beh, i progrèss se veden, nò? Savevi minga anmò come voltà el feminil plural e alter còss simel, ma s'eri giamò in su la bona strada.

Hinn pasaaa i mes e son rivaa a l'autunn (promòss, eh!) cont alter noeuv conoscenz che vedevi minga l'ora de mett in pratiga. Me s'eri studiaa l'ortografia classega (assee mej de quell alter obbròbri unificaa) e on poo de lessich. E cià chì la brutta de vun di primm tem de l'agn (vardee anca la differenza de argoment - e donca anca la serietaa de quest professor de italian rispett a quell de l'agn scolaastich precedent):

«Pir meu cori alligari ("per ralegrá el mì coeur") l'è ona canzon del Stefan Protonotee (italian: Stefano Protonotaro), che l'è vissu in de l'etaa de del Federegh II Hohenstaufen, e sóta el sò comand l'é nassuda l'esperienza de la lírega siziliana, erèt de chela provenzàl. El significaa (o "lètera") l'è el seguént: Vun òm che l'é inamoraa, el doeuv ciantá tutt contént, che se nò el voeur dí che el só piasé l'è minga tant grànd. Vun el doeuv ciantá sora tutt se l'è staa maj con l'amor dinter el coeur. E inolter, la vision de la duna amada fa istess efètt che la gh'ha ona tigher che se varda al spècc, intànt che ghe ciapen i sò fioeuj; [...]»

E l'era ormai december. El 19, se me sbali minga, la gh'è stada la rivoluzion contra el Clamengh e 'l 10caart. e l'è comenzada inscì ona noeuva etaa per questa wiki: se vedeven on fracch de idei, de gent che la voreva portà di contribuu... a l'era pròpri el moment per fà l'istess. Ma hoo spetaa anmò on poo.

El 30 de december, tornaa a cà dòpo on camp cont i scout, me son trovaa a cà sòll. Gh'avevi de andà a cà de ona mia amisa, che però la m'ha telefonaa disend: "No, guarda, sono malata, mi spiace.". Donca gh'avevi pròpri nagòtt de fà. E me son dii: "E dai, registriamoci!". E inscì hoo faa.

L'etaa di discussion e di invasion[Modifega | modifica 'l sorgent]

El primm articol che hoo scritt l'è staa quest chì, segutaa de quest alter (me par anmò incredibil che in duu ann nissun l'aveva scritt articoi compagn de quest, ma che in compens gh'eren informazion sora tutt i stazion de la metro de New York). A s'eri minga inscì bon a savè i regol de la wiki, e dòpo on quai de or hoo vist la mia pagina de discussion inaugurada de quell messagg chì:

«Ciao Eldomm. E' meglio se metti qualche fonte a supporto delle affermazioni che fai nelle voci sui dialetti. Grazie e ciao, --Remulazz 22:11, 30 diç 2007 (UTC)»

A s'eri entraa a tucc i effet in quest progett!

Per i mes seguent hoo scritt soratutt vos sora i comun lombard e hoo correggiuu l'ortografia de on fracch de articoi a ortografia teorigament classiga ma pratigament mista con quella unificada. Ma son minga entraa in di question "politich" del sitt. Quest l'è cambiaa quand a luj-agost 2008 l'è comiciada quela che me pias ciamà l'invasion. Infatt questa wiki l'è ona sòrta de calamita per tutt i persònn pussee bislacch che gh'hinn in del mond. El gh'era giamò staa on utent svizzer che ciciarava e faseva domà el paiasc (e poeu l'è staa bloccaa) e vun milanes che 'l rompeva i ball disendo che tucc i dialett lombard gh'aveven de vess scritt con l'ortografia milanesa ma che dòpo l'ha faa pròpri nagòtt, ma fina a quell moment gh'era minga staa di problema grand.
Beh, par che a quajvun el ghe piaseva nò vess staa casciaa del progett e che donca, inveci de pensà al ben del sitt, l'ha voruu vendicàss col mandà on esercit de meatpuppets. E mi hoo dii: "Eh, no, quand'è troppo è troppo!". E sont entraa in d'on tunnel de discussion senza fin, e de litigad cont i alter utent (stranament quij che inveci lavoraven e hinn anca adess per mì i miglior). E dòpo on poo per fortuna, e pensi anca per i mè sfòrz, tucc i "invasor" (per la magior part ciamaa de on determinaa partii politich) hinn staa casciaa via. Ma l'è rivaa on alter problema: i amministrador, duranta sti avveniment, che faseven? Nagòtt! A combatt s'erom domà di utent normai! Inscì l'è iniziada ona noeuva fase, in de la qual speravi che i còss sarissen andaa on poo mej, magara cont ona noeuva generazion de amministrador.

I reform[Modifega | modifica 'l sorgent]

Incöö hoo vedüü che tì te set vün di ütent ativ püsee vegg e quell in testa a tücc per nümer de mudufegh. Brau! Sicome vedi che süla tua pagina persunal nisün t'ha mai daa un premi, t'el doo mì che somm l'ültim rüaa. 'nanz iscì! --Kibira 15:57, 24 set 2009 (UTC)

I còss hinn minga andaa mej per on quaj de mes, perchè i litigad con la gestion veggia s'hinn faa semper pussee frequent. A la fin, quij amministrador che anmò restaven, hann lassaa el progett in di nòster man. L'è cominciada donca la generazion noeuva che spettavi. Hinn entraa - miracol! - anca on quaj de utent noeuv. Ma i discussion? S'hinn andaa via anca lor? Nò, ovviament (e questa l'è la proeuva che num Lombard a semm Italian a tutti i effett: passom pussee temp a parlà che a fà). Gh'hinn staa in particolar dò grand discussion, che hann mettuu a dura proeuva, l'ammetti, la mia pur granda pazienza. Ma a la fin, vist che ormai a semm in d'on clima in fin di cunt collaborativ, i contrast hinn rientraa e semm andaa innanz. Al moment a semm dree - finalment - a fà i dovuu reform a la nòstra wiki: sistemà la pagina principal, a toeu via tutt i paginn senza sens, voltà in dialett e ortografii minga inventaa (ò anca semplisement arbitrari) quij articoj inscì vessaa di vegg idei politego-lenguistich e, insomma, a mett on poo d'ordin in del nòster sitt. Speremm che la dura!

In d'on quaj de mes, quas on ann, la nòstra wikipedia l'è tornada a di standard ottimali, e pensi de podè dì con securezza che l'è voeuna di miglior trai wikipedii scritt in di lengov regional italiann. Certo, quest el voeur minga dì che emm minga finii de litigà depernum come can e gatt sora qualsessia argoment (del nòmm de dà in Lombard a l'Ades Alt/Tiròl del Sud a la differenza tra pronòmm e aggettiv a l'eredità che s'ha lassaa i òper di amministrador vegg).

Sora el pian di reform, l'è stada finalment, dòpo mes e mes de discussion interminabil, fada ona pagina principal noeuva; adottada per chi el voreva dopràlla (mì nò, a dì el ver) on'ortografia unificada STANDARDIZZADA e DOCUMENTADA; l'è staa faa on poo d'ordin cont i categorii. L'unich pont negher de 'sto period chì l'è staa che 'l mè comportament l'è somigliaa tròpp pòcch "diplomatich" per vess eleggiuu amministrador (combinazion, pròppi in quell period el gh'era staa on terz tentativ de fà tornà el sitt ai splendor del passaa, mì me sont inrabbii fòrsi on poo tròpp e hoo faa la figura del villan. Però pensi de avègh avuu reson, in quella occasion). A bon cunt, la situazion adess la va pròppi ben, a part ona quaj tension piscininna, e la wikipedia in Lombard l'è dree a diventà on'òttima wikipedia.

On'esperienza noeuva[Modifega | modifica 'l sorgent]

El 18 ottober 2010 son diventaa ministrador de la wikipedia lombarda (minga depermì, cont alter persònn). Chì de sòtta mettaroo tutt i ròbb che faroo in 'sto ann, a l'insegna de la trasparenza.
El 5 de magg del 2012 gh'hoo avuu la recoferma.