Dialet guastales
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
El dialet guastales l'è vöna di variant de l'Emilian. L'è parlaa a Guastala (Guastàla), Lüzzera (Lüzèra) e Regiö (Razöl), cumün de la Pruvincia de Reggio Emilia.
Carateristigh
[Modifega | modifica 'l sorgent]'Stu dialet l'è diferent assee dal dialet regian, e l'è pütost una variant del dialet mantuvan (Guastala la cunfina cul cumün lumbard de Dösul).
In 'stu möd l'è un poo un dialet de transiziun tra i parlad emilan-lumbard e quei de la bassa regiana. El Biondelli le meteva in del grüp ferares-mantuvan.
Esempi de dialet
[Modifega | modifica 'l sorgent]Una favula del Feder
[Modifega | modifica 'l sorgent]Al curnach l'ava ciavaa da 'na fnestra un toch ad furmai; pustaa insima a 'n arbul, l'era prunt par magnaral, quand la vulp a l'ha vist: la gh'ava fam dimondi.
Fras
[Modifega | modifica 'l sorgent]Guastales | Regian |
---|---|
Iér a sun andàda al marcaa | Iér a sun andäda al marcä |
A 't gh'hè da tör i öv in dal pulèr | A 't gh'hè da tór i óv in dal pulèr |
A 'm sun zaquaa ins al divàn e pò a 'm sun indurmansaa | A 'm sun zacä insém al divàn e pó a 'm sun durmii |
Nüàtar a cardóm sémpar d'èssar mèj che chiàtar | Nuäter a cherdòm sèimper d'èsser ed mèj che chiäter |
L'è lògich che ciaschidön al vòja bén al sö paés | L'è lògich che ciaschidùn al vòja bèin al só paèis |
Mé a 'n al vréva mìa, ma lö l'ha vrüü regalàrmal l'istèss | Mé a 'n al vrìva mìa, mó ló l'ha vruu regalärmel l'istèss |
Èl andaa in pissìna a nudàr? | L'è andä in pissìna a nudär? |
A stagh da 'd sà dal Pò in 'na cità ciamàda Guastàla | A stagh de 'd sà dal Pò in 'na sitä ciamäda Guastàla |
A i hò saüü da tö cüsén indùa a 't stè | A i hò savuu da tó cusèin indó te stè |
Quand a i j'hò incuntraa a gh'hò dmandaa 'd gnìrum a catàr | Quand a j'hò incunträ, a gh'hò dmandä 'd gnìrom a catär |
Una puesia
[Modifega | modifica 'l sorgent]Una nuvela del Bucasc
[Modifega | modifica 'l sorgent]A digh donca che ind i temp dal prim re 'd Cipri, dop la cunquista fata dla Tera Santa da Gutifrè 'd Büglion, avens che 'na gentil dona 'd Guascogna l'andè in pelegrinagg al Sepulcar, da duve turnand, arivada in Cipri, la fü insültada vilanament da suquant scavissacoi. E, lamentandas disprada 'd 'sti insült, la pensè 'd ricorar al re; ma a 'gh fü det da un tal che lee l'arè bütaa via 'l fiaa, perchè lü l'era acsè trascüraa e acsè andaa che, invece 'd vendicar i insült di atar con giüstisia, lü al supurtava (da vigliach) tüt i insült ch'i 'gh fava a lü; in manera che coi che gh'aveva dla rogna con un qualchidön, al la sfugava insültandal e facendal dventar ross. La dona, sentend cost, an savend cume vendicaras, e andand pianzend davanti a lü, la 'gh diss: "Al mè sior, mé an vegn mia davanti a Vü pr'avergh sfügh di insült ch'm'è staa fat, ma 'v pregh, par sudisfasion, a insegnarum cm'a fee a bevruv chii insült ch'a 's sent ch'a 'v vee fat perchè, imparand da Vü, a possa anca mé purtar in pas i insült ch'i am fa a mé; che al sa Diu, se mé al putess far, av dunaree luntera, zà Vü a ja purtee cun pasiensa!"
Al re, sin alora pigr'e pultron, cume se 'l se smissiess alora, principiand da l'insült fat a 'sta dona, ch'a 'l vendichè con tüt al rigor, al dvantè al piö gran nemigh ad tüt coi che contra a l'unor dla sö curona i 's füss ris'ciaa, d'alora in poi, ad cumetar qualcosa.
Giovanni Papanti, Parlari italiani in Certaldo, 1875, pag, 382-383