Christiane F.
|
|
Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada. |
La Christiane Felscherinow, l'è 'na tusa tudesca che l'ha tacaa sü a "sbüsass" quand che la gh'eva dumà trides agn. La sua storia l'è 'gnüda famusa grazia 'l liber biugrafegh scriüü int'l 1978 di düü giurnalista tudesch Horst Rieck e Kai Hermann ciamaa "Chirstiane F. - Wir Kinder vom Bahnhof Zoo" (in Insübregh: "Christiane F - Nüm bagaj de la Bahnhof Zoo". "Bahnhof Zoo" l'è 'l nom de na fermada de la meterpuledana de Berlin indua bagaj e tusann "speciaven client").
El Süzzess
[Modifega | modifica 'l sorgent]El Liber, gnüü föra int 'l 1978 e scrit in furmat de ducümentari, l'ha faa rescöt un gran süzzess e l'han scüsaa de test de riferiment prufessur, pedagogegh, maester de scöra, e.i.v. asca bagaj e tusann de tüt 'l mund. L'è staa vultaa in 17 lengh e l'ha vendüü a mijun in tüt 'l mund. N'han faa anca di Film.
El Punt de l'Istoria
[Modifega | modifica 'l sorgent]
L'istoria de la Christiane F. la tuca de vesin la realtaa di drugaa de la fin di agn 70, prenzipi di agn '80: la realtaa di giuen che s'hin "sbüsaa", s'hin "faa d'eruina", e che despess han inscí incuntraa la fin de la sua vita. La Christiane, dunca, la gh'ha n'istoria un puu tipega de tücc i drugaa, ciuè l'è vöna di tant e tanc ch'han tacaa sü a drugass un baselin a la völta: a dudes agn la taca sü a trincà, pö la scumenza a fümà 'l hashish, pö, vura che la gh'ha trides agn la taca sü cunt pastich, LSD, e.i.v. fin che, un tuchelin a la völta, la ria a fass 'l so prim "büs".
E inscí cunt 'l sbüsass tücc i dí e 'l vegh besogn de danee (la "roba" la custa bela cara), la finiss anca lee, cumpagna de tant olter tusann e tanc olter bagaj, a la famusa fermada de la metro de Berlin ciamada "Bahnhof Zoo" indua la taca sü a vendes.
El liber 'l parla anca de la mama de la Christiane, che cumpagna de tanc vegg de bagaj che se sbüsen, la ghe met mis, u anca agn a brancà la situaziun de la sua tusa: mai e pö mai l'avaría vüü l'ideja che la sua fiöra, inscí giuena e inscí inucenta, la pudess vess una drugada, suratüt parchè 'l sit indua la taca sü a drugass la prima völta l'è vün di quij sit "sura tücc i sospet": un club de giuen de la Gesa Evangelega (ciamaa "Haus der Mitte" - La cà de mezz).
Ma la vera vita de la piscinna Christiane un puu a la völta la solta föra e inscí, un puu deperlee, un puu cunt 'l so murus, e un puu cunt la sua mama la pröa püvölt a desmet de sbüsass, e püvölt la fa un büs in de l'agua.
L'Istoria narrada int'l Liber
[Modifega | modifica 'l sorgent]
A ses agn la Christiane, sua surela e i so vegg fan san martin: lassen ‘l so paesin in de la Sassonia e van a viv a Berlin in del quartee Kreuzberg, un quartee de la burghesia berlines de mezz. I so vegg, a Berlin, vureven dervì una agenzia matrimuniala. Ma de li a poch l’ideja de l’agenzia la va a muntun e a la fameja ghe calen i danee, e alura gh’han de fà ‘ncamò san martin e ‘ndà a viv int un casermun int un quartee pupular ciamaa Gropiusstadt. A’l so papaa la vita grama la ghe pias no, e alura ‘l taca sü a trincà e a volzà i man cuntra la mijee e i tusann. Quand che la mama ghe la fà pü a scüsà de punching ball, la fa sü arm e bagaj e la fà san martin ‘ncamò n’oltra völta: insema ai do tusann la va a viv cunt ‘l so növ murus. Però i do tusann hinn semper lí a tacà briga cunt ‘l murus de la mama e la surela de la Christiane la va a viv ‘ncamò cunt ‘l so papaa.
Quand che la Christiane la taca sü cunt la scöra de mezz, la resta inbesüida d’una cumpagna de class ciamada Kessi, vöna di quij tusann pien de boria e cunt ‘l fà de sciureta: la Kessi la gh’ha perfin giamò ‘l murus... La Christiane e la Kessi devegnen amis e insema van asquas tücc i dí a bütà la gamba int un center de giuen de la Gesa Evangelega ciamaa „Haus der Mitte“ („La cà de mezz“): linscí la cugnuss di amis de la Kessi e la füma per la prima völta Hascisc. De chell punt chi la Christiane la tö na brüta via e cunt i so növ amis la passa i giurnad a trincà, füma Hascisc, e pö la taca sü anch a tö LSD e pastich cuma l’Ephedrin, ‘l Valiu, u ‘l Mandrax. A chel punt chi la nosta Christiane la scumenza a ‘ndà pü ben a scöra e la finis cunt ‘l bügerà la sua mama: peresempi a la mama ghe dis inscí che la va a durmì de n’amisa, ma in realtaa la passaa la nocc in balera cunt la Kessi e i so amis. L’è int una balera süper muderna ciamada “Sound” che la fà di növ amis e la se ciapa una gran cota d’un fiö ciamaa Detlef. Semper in chela balera chi gh’è in gir l’eruina, e un bel dí ‘l Detlef, che ‘dess ghe fà ‘l fir a la Christiane, ‘l pröa l’eruina. De li a poch anca la Christiane, a un cunzert de’l David Bowie, la pröa anca lee a snifà l’eruina. A chel punt chí la Christiane l’eva dumà trides agn e la taca sü a snifà “ero” tücc i dí e inscí de truà i svansegh de crumpala la fa la culeta, la grata bursit e.i.v. Quand che la gh’ha quatordes agn la Christiane la se sbüsa la prima völta e de chel dí lí la se sbüsa tücc i dí finché un bel dí la ciapa l’Epatit. Despö vess stada in uspedaa un bel puu de temp, la ved ancamò ‘l Detlef che’l ghe cünta sü che ‘dess lü ‘l va a la fermada de’l Bahnhof Zoo a bat ‘l marciapè. Già che lee la gh’ha vöja de vedè ‘l so murus, la va a trual tücc i dí a’l Bahnhof Zoo e pö un bel dí, in la cà d’un amis che’l se sbüsa anca lü, la Christiane e ’l Detlef fan l’amur per la prima völta.
Int’l dezember 1976 la Christiane la scumenza a sentiss minga ben e ’l Detlef ’l capiss la sua murusa l’è in astinenza. De chel punt chí i düü bagaj passen tüt ‘l so temp a sercà de fa sü danee, parchè se vün di düü ‘l fa no cünt de truà i sghej de quistà l’ero ‘l va sübet in astinenza e ‘l sta maa de brüt. Una sira, la Christiane la se fà ciciarà sü de vün, e la solta sü in la sua ütomobil indua ‘l ghe fà un “laur de man” e inscí la ciapa un bel pu de danee. La Christiane però ghe dis a’l Detlef de preucüpas no che lee int’l lecc cunt i client gh’andarà mai. De chela sira lí la va anca lee a bat e la se tröa anca di “abitüee”. Un bel dí a la fermada de ‘l Bahnhof Zoo la sbat in de do tusann ch’eva cugnussüü a’l Sound un puu de temp indree: la Babsi e la Stella (se sbüsen e baten anca lur). Inscí I tre tusann fan sü una clach bela strecia anca se hinn minga propi amis parchè in fin de la fera hinn semper dree a sercà danee de quistà la “roba”.
Un dí la Christiane l’è dree a sbüsass in la sua cà quand che la mama la desquata cunt la siringa in man. Alura la mama la fa inscí che la Christiane ‘l so murus Detlef la muchen cunt l’eruina e i sara sü in la sua cà. Na völta che i düü giuen fan cünt de resist l’astinenza e se liberen de l’eruina, inscí , tant per fà, van a’l Bahnhof Zoo a truà i so vegg amis, e lí se resisten no a la brüsa de sbüsass anmò. In del gir di drugaa ghe van pü, però l’ero la ciapen l’istess tücc i dí e de li a poch hin tücc e düü ‘ncamò assüefaa e gh’han de andà a bat ancamò. E pö la scumenza ancamò a bügerà la sua mama inscí che lee la capiss no che la sua tusa l’ha tacaa sü anmò a sbüsass. Però pö la Christiane la vegn catada di pulot e inscí la sua mama la vegn a saè che la sua fiöra la se sbüsa ‘ncamò: alura la mama la mena via de Berlin e la Christiane la va a viv cunt la sua meda e linscí la se libera de la droga. Però pö quand che la vegn anmò indree a berlin, la vegn a saè che un olter amis l’è murüü de “Overdose” e l’è inscí desperada che la se fà sübet na pera.
De li a poch 'l papaa de la Christiane 'l capiss che la sua tusa la va cunt un client asquas tücc i dí e alura la sara sü in de la cà, ma 'l so client 'l ghe dà la "roba" l'istess (de la fenestra). Pö la Christiane la cunveng 'l so papaa ad andà a tö la sua amisa Stella in galera inscí che pö i do tusann vaghen insema in terapija. Però pö inscambi de scumenzà la terapija i do van insema 'ncamò a bat finché la Christiane la sta inscí maa che la va in terapija deperlee. Ma de li a poch la scapa via anmò e la pröa a töjess la vita cunt una "Overdose". Però l'Overdose la fa no föra e alura la va a viv cunt 'l so murus Detlef in la cà d'un client de'l Detlef.
In de'l menter la pröa anca a vend la "roba" ma la vegn catada di pulot. A chel punt chi la sua mama la ciapa sü e la mena via de Berlin, e la Christiane la va a viv ancamò n'oltra völta cunt la sua meda in Sassonia. Chichinscí la Christiane la se tröa minga ben, però pö la ress l'istess a finì la scöra e la cugnuss anca di növ amis.
La Fin
[Modifega | modifica 'l sorgent]
La fin de'l liber l'è una fin "overta", 'ma se dis, che la varda in de'l devegnì: un devegnì impienii de dübi ma anca de ideaj, speranz, e insogn.