Canton Zug
|
|
Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda. |
| Canton Zug Canton | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| Dats aministrativ | |||||
| Nom ofiçal | Kanton Zug | ||||
| Stat | Svìzzera | ||||
| Capital | Zug | ||||
| Lengue ofiçai | lengua todesca | ||||
| Nassida | 1351 | ||||
| Politega | |||||
| President | |||||
| Orgen lejislativ | Gran Consili | ||||
| Territore | |||||
| Coordinade | 47°09′53.28″N 8°32′52.8″E / 47.1648°N 8.548°E | ||||
| OSM | e 53131 1686447 e 53131 | ||||
| Voltituden | 425 m s.l.m | ||||
| Superfix | 238,73 km² | ||||
| Abitants | 126 837 ab. (31 dicember 2018) | ||||
| Densitaa | 531.3 ab./km² | ||||
| Confin | Canton Luserna, Canton Argovia, Canton Zurigh e Canton Svit | ||||
| Fus orari | UTC+01:00 e UTC+02:00 | ||||
| Varie | |||||
| Codex ISO 3166 | CH-ZG | ||||
| Sigla autom. | ZG | ||||
| Cl. climatega | |||||
| Cl. sismega | |||||
| Localizazion | |||||
 | |||||
| Sit istituzional | |||||
El Canton Zug (en todèsch: Kanton Zug) l'è giü dei 26 cantù de la Svìsera. L'è giü dei piö pesègn e l'òcupa 'n àrea de 239 km², e 'l g'ha 'na popolasiù de 115104 abitàncc (segónt i dàti del Desember 2011). La popolasiù l'è 'n magiurànsa de lèngua todèsca o la sò variànt locàl ('ntra töt presapóch l'85%) e de religiù catòlica (presapóch el 62%). La capitàl del cantù l'è la cità de Zug.
Geografìa
[Modifega | modifica 'l sorgent]
El cantù de Zug el se tróa 'ndèla part centro-setentriunàla de la Svìsera, sö le spónde del lach omònim. El cunfìna a òvest coi cantù de Lüzerna e Argòvia, a nòrt col cantù de Zurìgo, a èst e a sud col cantù de Schwyz.
Stória
[Modifega | modifica 'l sorgent]La stória piö antìca del cantù l'è ligàda a chèla de la sò capitàl, la cità de Zug.
Endèl perìodo de la Repüblica Elvética 'l g'ha fat part cantù de Waldstätten che 'l tülìa dét apò i cantù de Schwyz, Lüzèrna, Unterwalden (Obwalden e Nidwalden) e Uri.
Endèl 1803 el g'ha utignìt la 'ndependènsa. La custitusiù del 1814 la g'ha abulìt la Asemblèa Püblica (Landsgemeinde), che l'ìa 'n vigùr amò del 1376. Endèl 1845 el cantù de Zug el g'ha fat part de l'aleànsa ciamàda Sonderbund (aleànsa separàda) de la quàl fàa part ensèma a óter sés cantù catòlich (Lüzèrna, Fribùrgo, Valés, Uri, Schwyz, Unterwalden) e l'è entràt en guèra cùtra la Confederasiù Elvética 'ndèl 1847 per difènder i sò 'nterès de la centralizasiù del potére ma i vegnarà batìcc. Endèl 1848 e 1874 el cantù de Zug el g'ha votàt cùtra la custitüsiù federàl. La custitüsiù cantunàla del 1876 la vegnarà emendàda 'ndèl 1881 e sustitüìda con giöna nöa 'ndèl 1894.
Sistéma aministratìf
[Modifega | modifica 'l sorgent]El cantù de Zug el fùrma 'n ünech distrèt e l'è dividìt endèi öndes cümü elencàcc sóta. El potére legislatìf l'è 'n mà al Kantonsrat e chèl ezecütìf el ghe spèta al Regierungsrat. El Kantonsrat l'è cumpunìt de otànta mèmber, quan che 'nvéce 'l Regierungsrat l'è furmàt apéna de sèt mèmber che i vé iligìcc per en perìodo de quatr'àgn, isé come i su cunsigliér nasiunài che ghe spèta de dirìt al cantù de Zug.
Cümü
[Modifega | modifica 'l sorgent]I öndes cümü che fùrma 'l cantù de Zug i è:
- Zug, che l'è la capitàl
- Oberägeri
- Unterägeri
- Menzingen
- Baar
- Cham
- Hünenberg
- Steinhausen
- Risch-Rotkreuz
- Walchwil
- Neuheim
