Alytus

De Wikipedia
Lumbard ucidental Quest articol chì l'è scrivuu in lombard, grafia milanesa.
El stemma de la città

Alytus (Olita in polacch e in russ storigh; Aliten in todesch storigh; Alita in bieloruss; אליטע/Alite in yiddish; Alīta in letton) l'è ona città de la Lituania oriental, cont ona popolazion de quasi 70.000 personn.

Geografia[Modifega | modifica 'l sorgent]

La città la se troeuva in de la contea omonima. L'è anca el centro de la region storiga de la Dzūkija e l'è traversada del fiumm Nemunas.

Storia[Modifega | modifica 'l sorgent]

El primm document storigh che 'l dis on quaicoss de Alytus l'è ona croniga del 1377 del cavalier teutonigh Wigand de Marburg, che le ciama Aliten. Lù el cunta sù che Aliten l'era on fortin al confin tra i terr de l'Ordin e la Lituania. El fortin a l'è cressuu adasi adasi, perchè l'era in sù ona terra de confin e donca l'era despess taccaa de tucc duu i esercit. El Trattaa del Lagh Melno (1422) el gh'ha daa el paes ai Crosaa, ma l'è stada ona robba che l'è durada pocch.
In del 1581 (el quindes de giugn) el re de Polonia e Granduga de Lituania Steven I Báthory el gh'ha daa a Alytus l'autonomia comunal reconossuda di Legg de Magdeburgh, occasion che l'è on dì de festa in città anca al dì d'incoeu.
Sotta el regn polacch-lituan, la città l'è vegnuda on centro bell important in la soa region. In del 1795 l'è stada spartida foeu tra el Regn de Prussia e la Russia. Dopo del Trattaa de Tilsit l'è passada al Ducaa de Varsavia e, finii el period napoleonigh, l'è tornada sotta la Russia.
In del 1915, duranta la Prima Guerra Mondial, l'è stada occupada di Todesch e, per la prima volta del 1795, i duu tocch de la città hinn tornaa taccaa insema. In del 1919, quand i Todesch s'hinn andaa via, gh'è rivaa i Bolscevigh, che hinn restaa lì fina al dodes de febrar, quand i soldaa lituan l'hann liberada. De quell moment l'è andada 'dree a la storia del sò paes.

Duranta la II Guerra Mondial a Alytus a gh'era on camp de concentrament de presonee polacch e russ (poeu dopo de quei todesch). Arent a Alytus, in la foresta de Vidzgiris, i nazista hann coppaa 60.000 personn.

Gemellagg[Modifega | modifica 'l sorgent]