Abecee latin

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

L'abecee latin, ciamaa anca Ruman, a l'è ul püssee duvraa intra i sistema alfabétich dal mund, tant che al sa pö truvá in tücc i cuntinent, in dúe a l'è staa purtaa dai culunizadur che a vegníven da l'Europa; da alura a l'è staa adutaa anca par di lengu indígen, cuma ul Tagalog int i Filipinn o par l'Indunesian.

I lètar fundamental a hinn:

I lètar grand

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

L

M

N

O

P

Q

R

S

T

U

V

W

X

Y

Z

I lètar piscinn

a

b

c

d

e

f

g

h

i

j

k

l

m

n

o

p

q

r

s

t

u

v

w

x

y

z

Chesti lètar a hinn mía assee par representá i divèrs sun in tüti i lengui che a dövren l'alfabet latin; par chest, a hinn a staa giuntaa sía di segn diacrítich (tilda, çuveta, hacek, sura-lineatura, segn intal mezz ecc.) sía di liadür, (es.: ß) sía impurtant lètar da precedent alfabet (es.: þ) sía diagraf, uvera cumbinazion de püssee caratar come ll o ch.

Storia

L'alfabet latin al nass int al VIII secul p.d.C e al deriva da chel etrüsch, basaa su chel grech. Finn a l'Etaa da mezz, a esistéven dumà i lètar grand. Cun la fin dal imperi ruman, i lengu növ adòten l'alfabet latin, e inscí anca di pòpul mía indo-europej cuma Ungares e Finlandes; dopu cun la culunizaziun l'alfabet al sa spantega par tüt ul mund.