Alber

Articol di 1000 che tucc i Wikipedie gh'hann de havégh
De Wikipedia
(Rimandad de Àlber)

Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.
Autunno in un parco veneto.JPG
Un pin inevaa

L'Àlbor (anca arbor o alber) l'è una pianta che la viu tanti an, e per quést l'è buna da crés in volt cun un füst drit e legnùz che'l se ciàma trunch, e che'l pöd avègh di ram che s'aliméntun cun la linfa, grasie ai radìz e a le föie.

I albor i èn divérs dai arbüst miga apena per i dimensión, ma anca parché i gh'han un ünich trunch chel partìs da tera.

El légn di albor el servìs principalmént par fa i mobil e i finèstor d'le , ma anca la carta o par és brüzàd par scaldàs.

Cume l'è fai[Modifega | modifica 'l sorgent]

L'albor da grand l'è 'na pianta legnùza che a diferénsa dell'arbüst el gh'ha un füst perèn e un trunch cun ramificasión néla part süperiùr. El trunch l'è furmàd da püsè strat: la part püsè estèrna l'è la rüsca, el scund strat l'è ciamàd libor, el ters l'è el cambi e in ültim gh'è el cilìndor centràl che l'è furmàd dal légn. Ogni albor el gh'ha la so furma caraterìstega che la dipénd dala cunfurmasión dal trunch (svilüp in altésa e diàmeter) e dall'inséma d'le ramificasión. L'albor cun la püsè granda circunferénsa dal trunch l'è el baobab che el riva anca a püsè de 40 metor. La zgiàfa dell'albor l'è faia dale föie e dai ram e la pöd és:

I föi pödun cascà o és persistént e a scunda d'la lur furma se pödun clasificà dü categurìe de albor: aghiföi o latiföi.

I albor pödun viu isulàd, in grüp de un'ünica spéce (cume ind la pinéta), o de spéce divèrse (busch o màcia). Par el mutìu che i radìz i èn tant luntàn dale föie, i albor i èn tant ezigént dal punt de vista climàtich: pödun miga viu ind le zone dezèrtiche, subàrtiche e sura munt trop volt, indùe de solit gh'èn i arbüst.

I albor i èn divìz in 3 categurìe:

  • Furestài
  • Frütìfer
  • Urnamentài